Przede wszystkim ukrywają to, co robią z pożywieniem oraz czym i w jakich ilościach się żywią. Stwarza to poważne zagrożenie, ponieważ nawet wtedy, gdy zaburzeń odżywiania nie widać na pierwszy rzut oka, dochodzić może już do rozwijania się nieodwracalnych powikłań u obarczonych nimi pacjentów. I właśnie ze względu na to ryzyko istotne jest posiadanie podstawowej wiedzy na temat tych problemów.
Najgroźniejszy problem - anoreksja
Najbardziej znanym zaburzeniem odżywiania – i jednocześnie najgroźniejszym – jest anoreksja (jadłowstręt psychiczny). Szacuje się, że to właśnie ta jednostka – spośród wszystkich psychiatrycznych – jest obarczona największym ryzykiem śmierci pacjenta. Podstawowym problemem, który jest związany z anoreksją, jest zdecydowanie nieodpowiedni – i nieprawdziwy zresztą – odbiór wyglądu własnego ciała. Pacjentki z jadłowstrętem mogą bowiem być przekonane o tym, że ważą zbyt dużo, a nawet mieć pewność, że na ich ciele obecne są fałdy tłuszczu, nawet wtedy gdy stają się już skrajnie wyniszczone.
W gabinecie krzywych luster
Osobom z anoreksją lustro pokazuje zdecydowanie coś innego, niż jest w rzeczywistości. Pacjenci z jadłowstrętem, nawet wtedy, gdy wszystko sugeruje, że jest inaczej, są bezapelacyjnie pewni tego, że ich masa ciała jest zbyt duża. W przebiegu anoreksji podejmują się wielu różnych działań, których skutkiem ma być zrzucenie zbędnych, w ich mniemaniu, kilogramów.
Ograniczają drastycznie kaloryczność posiłków (nawet do kilkuset kalorii dziennie), intensywnie ćwiczą lub zażywają środki przeczyszczające albo inne preparaty, które mają wspomagać odchudzanie. Posiłki starają się jadać raczej w samotności, a kiedy już są zmuszeni do tego, aby jeść je wspólnie z innymi, znajdują przeróżne sposoby na to, aby zjadać ich jak najmniej.
Bulimia, czyli ze skrajności w skrajność
Bulimia (żarłoczność psychiczna) jest problemem, w którym pacjenci również mają zaburzony pogląd na własną sylwetkę, przebiega ona jednak inaczej niż anoreksja. Otóż w jej przypadku dochodzi do tego, że pacjenci miewają epizody niepohamowanego objadania się. Są oni w stanie spożyć w krótkim czasie takie ilości pokarmu, które dla przeciętnego człowieka są wręcz niewyobrażalne do zjedzenia. Po takich niekontrolowanych napadach osoby te miewają zwykle wyrzuty sumienia – obawiają się, że ich waga wzrośnie, w związku z czym podejmują się różnych prób, które mają tym skutkom zapobiec. Na przykład prowokują wymioty albo nadużywają środków przeczyszczających.
Innego typu zaburzenia odżywiania
Tak jak anoreksja i bulimia są najbardziej znanymi zaburzeniami odżywiania, tak coraz więcej zaczyna się mówić o jeszcze innych problemach należących do tej kategorii choroby. Wspomnieć tutaj trzeba o kompulsywnym objadaniu się – problemie, którego istotą są napady niepohamowanego obżarstwa prowadzące do wzrostu nadmiernej masy ciała. Innym zaburzeniem jest ortoreksja, która polega na tym, że pacjent przyjmuje jedynie pokarmy, uznane przez siebie za zdrowe, pozbawione konserwantów czy jakichkolwiek chemicznych dodatków. Jeszcze innym zaburzeniem odżywiania jest drunkoreksja, w przebiegu której pacjenci celowo ograniczają kaloryczność posiłków po to, aby kalorie, które przyjmują wraz z alkoholem, nie doprowadziły u nich do wzrostu masy ciała.
Skąd się biorą zaburzenia odżywiania?
Jednej, konkretnej przyczyny zaburzeń odżywiania najzwyczajniej w świecie nie ma– dominuje pogląd, według którego sprzyjać tym problemom miałyby zarówno geny, jak i różne sytuacje, z którymi stykamy się w trakcie życia. Zwiększone ryzyko rozwoju owych problemów mają m.in. osoby, które doświadczają szykanowania w środowisku rówieśniczym (szczególnie, gdy szykany dotyczą wyglądu), jak i osoby, które doświadczały lub doświadczają przemocy w środowisku domowym. Zwraca się również uwagę na to, że zaburzenia odżywiania częściej pojawiają się u osób, które mają za sobą jakąś traumę. Dużą rolą w występowaniu tego zjawiska odgrywa również niska samoocena.
Leczenie zaburzeń odżywiania - czyli co może pomóc?
O tym, jakie leczenie zostanie wdrożone, decyduje stan pacjenta. Wtedy gdy do lekarza trafia osoba w stadium znacznego wyniszczenia, najpierw konieczne jest unormowanie jej stanu somatycznego. Potem z kolei wdrażane jest podstawowe oddziaływanie, którym jest psychoterapia – to dzięki niej możliwe jest przełamanie istniejących u pacjenta niewłaściwych schematów dotyczących jego wyglądu. W razie potrzeby stosuje się również leczenie farmakologiczne. Cenne i bardzo ważne jest to, by w leczeniu, któremu podlega pacjent, brała również udział i jego rodzina. Stosuje się wtedy terapię rodzinną, która szczególnie ważna jest dla dzieci i nastolatków z zaburzeniami odżywiania, bowiem zaawansowany jego etap doprowadzić może nawet do śmierci pacjenta.
autor: Tomasz Nęcki, Lekarz
Polecamy ostatni numer magazynu Moda na Zdrowie:
