Trump chce ponownie otworzyć Alcatraz. Przed laty "siedzieli" tu m.in. Al Capone i "Machine Gun"
W maju 2025 roku prezydent Donald Trump ogłosił plan remontu i ponownego otwarcia Alcatraz jako więzienia dla "najbardziej niebezpiecznych przestępców" w USA. Decyzja ta spotkała się z krytyką ze strony polityków i ekspertów, którzy wskazują na wysokie koszty oraz brak infrastruktury na wyspie. Obecnie Alcatraz jest zarządzane przez National Park Service i pełni funkcję muzeum oraz miejsca pamięci.
Alcatraz, znane również jako "The Rock" (pol. skała), to jedno z najsłynniejszych więzień w historii Stanów Zjednoczonych. Położone na wyspie w Zatoce San Francisco, funkcjonowało jako federalne więzienie o zaostrzonym rygorze w latach 1934–1963.
Przeczytaj też: Budują więzienie na Grenlandii. To nie będzie drugie Alcatraz
Obiekt ten zyskał reputację miejsca nie do ucieczki, a jego historia pełna jest fascynujących faktów i dramatycznych wydarzeń.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Jedyna udana ucieczka z Alcatraz? FBI publikuje list
Początkowo Alcatraz służyło jako fort wojskowy i więzienie wojskowe. W 1934 roku przekształcono je w federalne więzienie, mające pomieścić najgroźniejszych przestępców, którzy sprawiali problemy w innych zakładach karnych. Izolacja wyspy, silne prądy morskie oraz niska temperatura wody czyniły ucieczkę niemal niemożliwą.
W ciągu 29 lat funkcjonowania, Alcatraz "gościło" łącznie 1 576 więźniów. Zamknięcie więzienia w 1963 roku było wynikiem wysokich kosztów utrzymania oraz pogarszającego się stanu technicznego obiektów.
Słynni więźniowie
Alcatraz było miejscem odosobnienia dla wielu znanych przestępców:
Al Capone – notoryjny gangster z czasów prohibicji. Al Capone trafił do Alcatraz w 1934 roku nie za morderstwa, przemyt alkoholu czy inne brutalne przestępstwa, z których był znany jako boss chicagowskiej mafii, lecz za... uchylanie się od płacenia podatków.
George "Machine Gun" Kelly – porywacz i przestępca z lat 30., trafił do Alcatraz za porwanie i żądanie okupu. W 1933 roku razem ze swoją żoną Kathryn porwał bogatego przedsiębiorcę Charlesa Urschela z jego domu w Oklahomie. Po przetrzymywaniu go przez ponad tydzień, Kelly i jego wspólnicy wymusili okup w wysokości 200 tysięcy dolarów — ogromną sumę w tamtych czasach.
Robert Stroud, znany szerzej jako "Ptasznik z Alcatraz" (ang. Birdman of Alcatraz), trafił do tego więzienia nie za jedno konkretne przestępstwo, ale z powodu swojej wyjątkowo trudnej i agresywnej postawy jako więźnia.
Stroud pierwotnie został skazany na 12 lat za zabójstwo w 1909 roku — zastrzelił barmana w Alaskarze po tym, jak ten rzekomo źle potraktował jego dziewczynę. W trakcie odbywania kary w więzieniu federalnym w Leavenworth (Kansas) zabił strażnika więziennego. Za ten czyn został skazany na karę śmierci, którą później zamieniono na dożywocie w izolatce. W czasie wieloletniego pobytu w Leavenworth Stroud stał się samoukiem ornitologiem — hodował ptaki i pisał książki na temat ich chorób, co przyniosło mu sławę.
Do Alcatraz został przeniesiony w 1942 roku nie dlatego, że popełnił kolejne przestępstwo, ale ponieważ władze uznały, że jego obecność w Leavenworth była zbyt kłopotliwa. W Alcatraz nie pozwolono mu już hodować ptaków — mimo przydomka "Ptasznik", w rzeczywistości nigdy nie trzymał żadnego ptaka na tej wyspie.
Próby ucieczki
Mimo surowych warunków, odnotowano 14 prób ucieczki z udziałem 36 więźniów. Większość z nich zakończyła się niepowodzeniem.
Najsłynniejsza próba ucieczki nazywana bitwą o Alcatraz miała miejsce w dniach 2–4 maja 1946 roku i była jednym z najkrwawszych epizodów w historii tego więzienia. Rozpoczęła się, gdy sześciu osadzonych – m.in. Bernard Coy i Marvin Hubbard – próbowało ucieczki, zdobywając broń i biorąc zakładników. Plan wymknął się spod kontroli, gdy nie udało się zdobyć klucza do zewnętrznych drzwi. Rozpętała się trzydniowa walka z udziałem strażników i marines. Zginęło trzech funkcjonariuszy oraz dwóch więźniów, a trzech buntowników zostało później skazanych – dwóch na karę śmierci.
W 1962 roku Frank Morris oraz bracia John i Clarence Anglin wykorzystując improwizowane narzędzia, wydostali się z cel i uciekli na tratwie wykonanej z płaszczy przeciwdeszczowych. Oficjalnie uznano ich za zaginionych, ale przez dekady pojawiały się różne tropy i spekulacje, że przeżyli i ukryli się w Ameryce Południowej. Na podstawie tej historii powstał film fabularny "Ucieczka z Alcatraz" z Clintem Eastwoodem.
Ciekawostki o Alcatraz
Choć Alcatraz najbardziej kojarzy się z surowym więzieniem dla najgroźniejszych przestępców, życie na wyspie nie ograniczało się wyłącznie do cel i strażników. W czasach funkcjonowania zakładu karnego mieszkały tam również rodziny pracowników, w tym dzieci, które codziennie łodzią przeprawiały się do szkół w mieście.
Jedną z najbardziej niezwykłych ciekawostek jest fakt, że więźniowie w ciszy nocy mogli słyszeć śmiechy, muzykę i fajerwerki dobiegające z San Francisco, które znajdowało się zaledwie 2,5 kilometra od wyspy, a jednocześnie było całkowicie poza ich zasięgiem.
Po zamknięciu więzienia w 1963 roku, Alcatraz nie przestała być miejscem o symbolicznym znaczeniu. W latach 1969–1971 wyspa stała się sceną głośnych protestów rdzennych Amerykanów, którzy domagali się zwrotu ziemi zgodnie z dawnymi traktatami. To wydarzenie zapisało się w historii jako ważny moment dla ruchu na rzecz praw rdzennych mieszkańców USA.
Dziś Alcatraz to jedno z najchętniej odwiedzanych miejsc turystycznych w Stanach Zjednoczonych. Każdego roku przyciąga ponad milion osób, które chcą na własne oczy zobaczyć legendarne cele, poznać historie ucieczek i poczuć atmosferę jednej z najsłynniejszych wysp więziennych świata.
