Od poniedziałku się zacznie. Oczy świata zwrócone na Szwecję i Norwegię
Od poniedziałku w Sztokholmie rozpocznie się coroczny tydzień ogłaszania laureatów Nagrody Nobla. Tradycyjnie będzie to sześć dziedzin, w których wyłonieni zostaną nobliści. Ogłoszenie Pokojowej Nagrody Nobla zgodnie z ustalonym zwyczajem odbędzie się w stolicy Norwegii, Oslo.
Nagrodą Nobla jest złoty medal z wizerunkiem fundatora nagrody, Szweda Alfreda Nobla, oraz kaligrafowany dyplom. Od 2023 roku towarzyszy jej najwyższa w historii kwota pieniężna – 11 milionów koron szwedzkich, co odpowiada około 4,2 milionom złotych. Sposób wyboru noblistów opiera się na nadesłanych nominacjach. Jak przypomina Polska Agencja Prasowa, według intencji fundatora nagrody, laureaci są wybierani za odkrycia i osiągnięcia przynoszące "największe korzyści dla ludzkości".
W poniedziałek, 7 października bieżącego roku, laureata w kategorii fizjologii lub medycyny ogłosi komisja szwedzkiego Instytutu Karolinska. Z kolei Komitet Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk przedstawi swoje decyzje dotyczące wyróżnień z zakresu fizyki i chemii odpowiednio we wtorek 8 października oraz w środę 9 października.
W czwartek, 10 października, Akademia Szwedzka ogłosi laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Na miejscu zgromadzą się dziennikarze z całego świata, aby w zabytkowych murach Starej Giełdy na Starym Mieście w Sztokholmie czekać na ogłoszenie wyników. Sekretarz Akademii, Mats Malm, tradycyjnie wyjdzie na podest, by przedstawić nazwisko nagrodzonego, często podając krótkie uzasadnienie także w języku laureata.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki. "Naukowcy pokazali prawdę o wpływie człowieka na klimat"
Podczas uroczystości w 2019 roku doszło do nietypowej sytuacji — po skandalu związanym z oskarżeniami wobec Jean-Claude'a Arnaulta, męża jednej z członkiń Akademii, przez rok nie przyznano literackiej nagrody. W efekcie w 2019 roku Nobel w tej dziedzinie został przyznany dwukrotnie i jednym z wyróżnionych była polska pisarka - Olga Tokarczuk.
Wyjątkowa nagroda. Nie Sztokholm a Oslo
W piątek, 11 października, uwagę świata na jeden dzień skupi sala w Oslo, gdzie pięcioosobowy Norweski Komitet Noblowski obwieści, kto otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Według informacji podanych przez PAP, w tym roku zarejestrowano łącznie 286 kandydatów, w tym 197 osób oraz 89 organizacji.
Tydzień ogłaszania noblistów zakończy w poniedziałek 14 października Królewska Szwedzka Akademia Nauk, która ogłosi laureata Nagrody Nobla z ekonomii. Pomimo częstego kojarzenia tej nagrody z Alfredem Noblem, warto podkreślić, że dziedzina ekonomii nie została wymieniona w jego testamencie. Nagroda Banku Szwecji imienia Alfreda Nobla, przyznawana od 1969 roku, jest finansowana z funduszy szwedzkiego banku centralnego.
Informacje o samych nominacjach oraz decyzjach komitetów pozostają ściśle tajne przez 50 lat. Laureaci poznają werdykty krótko przed ich ogłoszeniem, zazwyczaj za pośrednictwem telefonu od sekretarzy komitetów. Czasami, zwłaszcza ze względu na różnice czasowe, nobliści są budzeni w środku nocy.
Uroczystość wręczenia Nagród Nobla odbywa się każdego roku 10 grudnia – w rocznicę śmierci Alfreda Nobla – jednocześnie w Sztokholmie i Oslo. Obowiązkiem każdego z laureatów jest wygłoszenie odczytu, co jest warunkiem otrzymania nagrody finansowej. W 2016 roku, Bob Dylan, który nie zgodził się na osobiste odebranie Nagrody Literackiej, prowadził długie negocjacje z Fundacją Noblowską, w celu spełnienia tego formalnego wymogu i uzyskania nagrody finansowej.
