Pierwsza polska "kuzynka" papugoryb. Odkrycie w Górach Świętokrzyskich
W Górach Świętokrzyskich paleontolodzy natrafili na ślady pierwszej w Polsce jurajskiej "kuzynki" współczesnych papugoryb. Do tej pory podobne okazy znajdowano na obszarze Europy Zachodniej.
Najważniejsze informacje
- Odkrycie dotyczy ryby z grupy pyknodontów sprzed 148 mln lat.
- Znalezisko pochodzi z kamieniołomu Owadów-Brzezinki.
- Badania prowadził dr Daniel Tyborowski z Uniwersytetu Warszawskiego.
Paleontolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego i Państwowego Instytutu Geologicznego dokonali przełomowego odkrycia. W kamieniołomie Owadów-Brzezinki znaleziono szczękę ryby z grupy pyknodontów, żyjącej 148 mln lat temu. To pierwsze takie znalezisko nie tylko w Polsce, ale i szerzej w Europie Środkowo-Wschodniej.
To pierwsze takie znalezisko z terenu Polski i szerzej - Europy Środkowo-Wschodniej, ponieważ dotąd znane były okazy tylko z Europy Zachodniej. Możemy więc uzupełnić wiedzę o ewolucji pyknodontów z ery dinozaurów z tej "naszej" części Europy, która do tej pory była w zasadzie białą plamą – powiedział w rozmowie z Polską Agencją Prasową kierownik tych badań dr Daniel Tyborowski z Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Pyknodonty były rybami rafowymi, które przypominały współczesne papugoryby. Ich charakterystyczne płaskie zęby pozwalały na miażdżenie twardych ofiar, takich jak małże czy skorupiaki. Odkryta szczęka dostarcza nowych informacji o ewolucji tych ryb.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Sensacyjne odkrycie na dnie Bałtyku. Znaleziska leżą blisko Helu
Grupa ta pojawiła się na początku ery dinozaurów w okresie triasowym (240 mln lat temu), a wymarła pod koniec eocenu (około 35 mln lat temu). Szczyt różnorodności biologicznej ryby te osiągnęły właśnie pod koniec jury (między 160 a 145 mln lat temu), kiedy to były ważnym komponentem lagunowych i rafowych ekosystemów morskich – opowiadał badacz.
Szczegóły badań
Dr Daniel Tyborowski, kierownik badań, podkreśla znaczenie odkrycia dla zrozumienia ewolucji pyknodontów. Analizy mikrotomograficzne wykazały, że zęby z tylnej części szczęki miały większą gęstość tkanek, co sugeruje ich rolę w miażdżeniu zdobyczy.
U pyknodontów z Niemiec badania wykazały większą gęstość zębów z przedniej części szczęki. Mamy tu zatem do czynienia z odwrotnymi specjalizacjami uzębienia dolnej i górnej szczęki. Używanie tylnych zębów do kruszenia zdobyczy wydaje się mieć o tyle większy sens, że obserwuje się zwiększanie rozmiarów zębów ku gardzieli u większości pyknodontów. Być może w tej grupie ryb doszło do wyewoluowania swego rodzaju asymetrii w funkcjonowaniu aparatu żującego – tłumaczy dr Tyborowski.
Dr Tyborowski planuje dalsze badania, ponieważ podczas wykopalisk znaleziono więcej szczątków ryb z tej grupy. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie "Geological Quarterly".
