Co kryje się za tajemniczymi huraganami na Jowiszu? Naukowcy już wiedzą

Gigantyczne wiry na biegunach Jowisza, które nie powinny tam istnieć, zaskoczyły naukowców. Dzięki analizie archiwalnych zdjęć teleskopu Hubble'a zagadkę nareszcie udało się rozwiązać.

Naukowcy rozwikłali zagadkę JowiszaNaukowcy rozwikłali zagadkę Jowisza
Źródło zdjęć: © Getty Images | © QA International
Anna Wajs-Wiejacka

Na biegunach największej planety Układu Słonecznego szaleją wiry trwające miesiącami. Mają wielkość naszej planety. Jak informują naukowcy w czasopiśmie "Nature Astronomy", te zjawiska są spowodowane przez magnetyczne tornada sięgające głęboko w atmosferę Jowisza, unoszące mgliste gazy ku górze.

Choć długotrwałe wiry nie są na Jowiszu rzadkością – najsłynniejszy z nich, Wielka Czerwona Plama, został zaobserwowany już w 1664 roku przez Roberta Hooke'a – ich obecność na biegunach była niespodzianką. W latach 90. teleskop Hubble'a uwiecznił ciemne owalne kształty na obu biegunach planety. W 2000 roku sonda Cassini potwierdziła istnienie tego zjawiska na północnym biegunie Jowisza.

Prowadzą agroturystykę na Pomorzu. "Wykonujemy wszystkie prace"

Aby rozwikłać tę zagadkę, zespół pod kierownictwem Troy'a Tsuboty z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley przeanalizował zdjęcia z projektu OPAL (Outer Planets Atmosphere Legacy). W ciągu 28 lat obserwacji zidentyfikowano osiem ciemnych owali na biegunie południowym i dwa na północnym, które pojawiają się w ciągu miesiąca i znikają po kilku tygodniach.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Zagadka Jowisza rozwiązana

Badacze ustalili, że za te wiry odpowiada silne pole magnetyczne Jowisza, 20 tysięcy razy mocniejsze niż ziemskie. Naładowane cząstki pochodzące z wulkanów księżyca Io oraz pierścień cząstek wokół planety wchodzą w interakcję z polem magnetycznym na biegunach, prowadząc do powstawania magnetycznych wirów. Te wiry wciągają gęste, mgliste gazy z głębokich warstw atmosfery, które pochłaniają promieniowanie ultrafioletowe, przez co obszary te wydają się ciemniejsze.

Zamglenie w ciemnych owalach jest 50 razy silniejsze niż zwykle - wyjaśnił członek zespołu Xi Zhang z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Cruz, cytowany przez portal welt.de.

Wiry na biegunach Jowisza są więc wynikiem wulkanizmu na Io, wywołanego przez silne oddziaływanie grawitacyjne planety. Odkrycia te mają znaczenie nie tylko dla zrozumienia Jowisza, ale mogą również pomóc w badaniach dużych gazowych planet krążących wokół innych gwiazd.

Wybrane dla Ciebie
Zobaczył karteczkę. Wściekł się. "To jest nielegalne"
Zobaczył karteczkę. Wściekł się. "To jest nielegalne"
Skandal w szkole. Młodzi Austriacy zrobili taką budowlę
Skandal w szkole. Młodzi Austriacy zrobili taką budowlę
Głośno o zachowaniu Trumpa. Wszystko się nagrało
Głośno o zachowaniu Trumpa. Wszystko się nagrało
Wigilia 2025 wolna nie dla wszystkich. Sprawdź zawody
Wigilia 2025 wolna nie dla wszystkich. Sprawdź zawody
Walczył z Rosjanami. Hoang Tran skazany
Walczył z Rosjanami. Hoang Tran skazany
Przyłapani w Rossmannie. Ich twarze zobaczą wszyscy. Komunikat policji
Przyłapani w Rossmannie. Ich twarze zobaczą wszyscy. Komunikat policji
Polacy odwołują urlopy. Pogoda zaskoczy?
Polacy odwołują urlopy. Pogoda zaskoczy?
"Zimno, boli". Ukrainka wypadła z drugiego piętra
"Zimno, boli". Ukrainka wypadła z drugiego piętra
Nie żyje Rafał Kołsut. Był gwiazdą "Ziarna"
Nie żyje Rafał Kołsut. Był gwiazdą "Ziarna"
Wyniki Lotto 04.12.2025 – losowania Lotto, Lotto Plus, Multi Multi, Ekstra Pensja, Ekstra Premia, Mini Lotto, Kaskada
Wyniki Lotto 04.12.2025 – losowania Lotto, Lotto Plus, Multi Multi, Ekstra Pensja, Ekstra Premia, Mini Lotto, Kaskada
Polskie piłkarki ręczne wygrały z Argentyną. Szczere słowa trenera
Polskie piłkarki ręczne wygrały z Argentyną. Szczere słowa trenera
Szukasz drzewka na święta? Prawnik mówi, na co zwrócić uwagę
Szukasz drzewka na święta? Prawnik mówi, na co zwrócić uwagę