Tu umierały cywilizacje. Zaginione miasta starożytności
Kartagina
Położona na terenie dzisiejszej Tunezji, Kartagina została założona w IX wieku przed naszą erą przez Fenicjan i stała się najpotężniejszym miastem w basenie Morza Śródziemnego. Nasilająca się rywalizacja z Rzymem zakończyła się tzw. wojnami punickimi, których następstwem było zniszczenie miasta w 146 roku przed Chrystusem. Kartagina została jednak odbudowana i stała się jednym z najważniejszych miast Imperium Rzymskiego. Ostatecznie miasto upadło, najechane przez Arabów w 697 roku.
Ciudad Perdida
W dosłownym tłumaczeniu z języka hiszpańskiego, Ciudad Perdida oznacza "zaginione miasto". To tajemnicze miejsce ma się znajdować, wg opowieści, w górach Sierra Nevada w Kolumbii i zdaniem archeologów powstało około 800 roku naszej ery. Miasto składa się z "tarasów" usytuowanych pośród gór oraz łączącej je sieci dróg i małych placów. Tubylcy nadali temu miejscu nazwę Teyuna i uważają, że niegdyś zamieszkiwali je ich przodkowie. Uważa się, że Ciudad Perdida zostało opuszczone przez mieszkańców podczas najazdu hiszpańskich konkwistadorów.
Troja
Legendarne miasto, w którym rozgrywała się akcja "Iliady" Homera, miało znajdować się na terenie dzisiejszej Turcji. Ruiny uznawane za pozostałości Troi składają się z kilku warstw, pochodzących z różnych lat. Homerycka część miasta datowana jest na XIII wiek przed naszą erą.
Skara Brae
Położona na wyspie Orkney Skara Brae jest najlepiej zachowaną w Europie wioską z epoki kamienia. Przez setki lat była pokryta warstwą wydmowego piasku, aż do 1850 roku, kiedy potężny sztorm odsłonił pozostałości zabudowań. Według archeologów Skara Brae była zamieszkana przez ludzi od 3180 do 2500 przed naszą erą. Wyspa została opuszczona, gdy w wyniku zmiany klimatu warunki pogodowe stały się zbyt ciężkie dla ludzi.
Memfis
Memfis zostało założone około 3100 roku przed Chrystusem przez króla Menesa, który miał zjednoczyć Dolny i Górny Egipt. Według badaczy, około 1557 roku przed naszą erą Memfis stało się największym miastem na świecie, a jego główną budowlą była ogromna świątynia boga Ptaha. Znaczenie miasta jako centrum religijnego zaczęło jednak maleć pod wpływem rozkwitu chrześcijaństwa, a następnie islamu. Memfis zostało opuszczone po najeździe muzułmanów w 640 roku naszej ery. Jego ruiny znajdują się w odległości 20 kilometrów od Kairu, na zachodnim brzegu Nilu.
Caral
Położone w Dolinie Supe na terenie dzisiejszego Peru, Caral jest jednym z najbardziej tajemniczych miejsc w Ameryce Południowej. Miasto było zamieszkiwane w latach 2600-2000 przed Chrystusem, a jego populacja liczyła ponad 3 tysiące mieszkańców. Stanowiło tym samym największy ośrodek miejski w rejonie Andów. Centralnym punktem Caral był wielki plac, na którym znajdowało się sześć kopców. Miasto zostało odkryte w 1905 roku, jednak wciąż nie wiadomo, dlaczego zostało opuszczone przez mieszkańców.
Babilon
Położone nad rzeką Eufrat miasto było stolicą Babilonii, znajdującej się na terenie współczesnego Iraku. Pierwsza wzmianka na jego temat pojawiła się w w XXIII wieku przed naszą erą. To właśnie tutaj powstał słynny Kodeks Hammurabiego, a za panowania króla Nabuchodonozora II, miasto zasłynęło z tzw. wiszących grodów. Miasto zaczęło upadać po śmierci Aleksandra Wielkiego pozycja miasta zaczęła słabnąć, a jego ostateczny upadek nastąpił po panowaniem Partów w III wieku.
Taksila
Znajdujące się na terenie dzisiejszego Pakistanu miasto zostało zajęte przez perskiego króla Dariusza w 518 roku przed Chrystusem, jednak już w 326 roku przed naszą erą znalazło się pod rządami Aleksandra Wielkiego. Co ciekawe, wkrótce stało się ważnym centrum buddyzmu, odwiedził je również apostoł Tomasz. Znaczenie miasta jako ośrodka handlowego zaczęło spadać, gdy biegnące tamtędy szlaki handlowe przestały być uczęszczane. Taksila zostało zniszczone w V wieku naszej ery przez Heftalitów, zwanych również Białymi Hunami.
Sukhothai
Sukhothai jest jednym z najstarszych miast w Tajlandii. Początkowo było jedynie niewielką wioską podległą Khmerom, jednak w XIII wieku uzyskało niepodległość i stało się stolicą państwa tajskiego. Zamieszkiwało je wtedy aż 80 tysięcy osób. Znaczenie Sukhothai zaczęło maleć w 1351 roku, kiedy wybudowano miasto Ayutthaya, które szybko przejęło status stolicy. Szacuje się, że miasto zostało opuszczone pod koniec XV lub na początku XVI wieku.
Timgad
Timgad to założone przez rzymskiego cesarza Trajana miasto, którego pozostałości znajdują się na terenie dzisiejszej Algierii. Wybudowane około 100 roku, początkowo zamieszkiwało 15 tysięcy ludzi. W V wieku miasto zostało napadnięte przez Wandalów, a jego ostateczny upadek nastąpił 200 lat później, w wyniku najazdu Berberów. Timgad został odkryty przez archeologów dopiero w 1881 roku.
Mohenjo-daro
Miasto powstało około 2600 roku przed naszą erą na terenie dzisiejszego Pakistanu i w czasie największego rozkwitu zamieszkiwało je około 35 tysięcy rezydentów. Budowle w mieście zostały stworzone w wyjątkowo zaawansowany wówczas sposób - wznoszono je z wykonanych z błota cegieł oraz palonego drewna. Miasto zniknęło z kart historii około 1700 roku przed Chrystusem i zostało ponownie odkryte w latach 20. XX wieku.
Wielkie Zimbabwe
Wielkie Zimbabwe stanowi kompleks kamiennych ruin, rozciągający się na ogromnym obszarze współczesnego afrykańskiego państwa o podobnej nazwie. Kamienne budowle zaczęły powstawać w XI wieku, a ich budowa trwała przez kolejne 300 lat. W szczytowym momencie rozwoju, Wielkie Zimbabwe było zamieszkiwane przez 18 tysięcy ludzi. Archeolodzy wiążą jego upadek z załamaniem handlu, brakiem politycznej stabilizacji oraz zanikającymi zasobami wody pitnej.
Hatra
To starożytne miasto położone na terytorium dzisiejszego Iraku posiadało fortyfikacje, które przetrwały liczne inwazje Rzymian. Zostało założone w III lub II wieku przed naszą erą, na szlaku handlowym pomiędzy Syrią i Mezopotamią i stało się ważnym ośrodkiem kupieckim i religijnym starożytnej Partii. Upadek Hatry nastąpił w 241 roku naszej ery. Według doniesień z 2015 roku, ruiny miasta zostały zniszczone przez Państwo Islamskie.
Sanchi
Położony w Indiach starożytny kompleks składa się z licznych świątyń oraz klasztorów buddyjskich, z których najstarsze powstały w III wieku przed Chrystusem. Sanchi zostało opuszczone w XIII wieku, gdy w Indiach nastąpił upadek religii buddyjskiej. Budynki kompleksu szybko porosła dżungla, a ich ponowne odkrycie nastąpiło dopiero w 1818 roku.
Hattusa
Hattusa stała się stolicą imperium hetyckiego w XVII wieku przed naszą erą. W fazie największego rozkwitu miasto liczyło od 40 do 50 tysięcy mieszkańców. Dobra passa miasta zakończyła się, gdy zostało ono zostało zdobyte w XI wieku przed naszą erą przez tzw. Ludy Morza, co przyczyniło się do upadku całego państwa i jest wiązane z końcem epoki brązu. Położone na terenie współczesnej Turcji ruiny Hattusy zostały odkryte przez archeologów na początku XX wieku.
Chan Chan
Chan Chan było największym miastem w Ameryce w czasach prekolumbijskich. Jego monumentalne budowle były wykonane z suszonych na słońcu cegieł, połączonych ze sobą za pomocą błota. W jego centrum znajdowały się cytadele, a ich wnętrzach stworzono komnaty, służące odprawianiu rytuałów religijnych. Miasto założono na terenie dzisiejszego Peru około 850 roku przed naszą erą i było ono stolicą Imperium Chimú aż do roku 1470, kiedy Chimowie zostali podbici przez Inków.
Mesa Verde
Położone w amerykańskim stanie Kolorado starożytne miasto zostało zbudowane w ścianie kanionu przez Indian Anasazi. Niektóre z domów miały podobno nawet 150 pomieszczeń. Anasazi porzucili swoje siedlisko przed 1300 rokiem naszej ery, jednak ruiny miasta zachowały się w bardzo dobrym stanie. Przyczyny opuszczenia Masa Verde pozostają nieznane.
Persepolis
Znajdujące się na terytorium współczesnego Iranu, Persepolis było stolicą imperium Persów. Miasto słynęło ze wspaniałej architektury, której bardzo nieliczne pozostałości przetrwały do dziś. Założone w 518 roku przed naszą era przez króla Dariusza I, miasto zostało spalone przez Aleksandra Wielkiego w 331 roku przed Chrystusem, w ramach zemsty za zniszczenie Akropolu w Atenach.
Leptis Magna
Leptis Magna było bogatym miastem należącym do Imperium Rzymskiego. Zostało założone na terenie dzisiejszej Libii w 500 roku przed naszą erą, lecz swój rozkwit przeżywało pod rządami cesarza Septimiusa Severusa w latach 193-211. W kolejnych stuleciach Leptis Magna zaczęło jednak podupadać, ze względu na niepokoje w Imperium Rzymskim. Miasto upadło w 642 roku po najeździe muzułmanów i przez stulecia pozostawało przysypane przez piaski pustyni. Obecnie jest jednym z najlepiej zachowanych zabytków starożytności na świecie.
Urgench
Położone na terenie dzisiejszego Uzbekistanu Urgench było jednym z najwspanialszych miast na Jedwabnym Szlaku. Okres jego świetności przypada na XII i XIII wiek, gdy zostało stolicą mocarstwa Khwarezm. Miasto niemal doszczętnie zniszczyły wojska Czyngis-chana w 1221 roku, a jego mieszkańców wymordowano lub wzięto do niewoli.