Przełomowe odkrycie na wyspie. Naukowcy: Najstarsze ślady

Odkrycia dokonał zespół pod kierownictwem Budianto Hakima z Narodowej Agencji Badań i Innowacji Indonezji (BRIN) oraz profesora Adama Brumma z Australijskiego Centrum Badań nad Ewolucją Człowieka na Griffith University. Wyniki ich badań, zatytułowanych "Homininy na Sulawesi we wczesnym plejstocenie", zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Nature.

W ramach wykopalisk archeologicznych odnaleziono siedem kamiennych artefaktów – ostrych fragmentów skał (tzw. płatków), które zostały oddzielone od większych kamieni pozyskanych najprawdopodobniej z pobliskich koryt rzek. Miejsce to służyło homininom jako stanowisko produkcji narzędzi, a być może także miejsce polowań.

Aby określić wiek znalezisk, naukowcy zastosowali dwie niezależne metody: datowanie paleomagnetyczne piaskowca, w którym znajdowały się artefakty, oraz bezpośrednie datowanie skamieniałości świni znalezionej w tej samej warstwie. Obie techniki potwierdziły wiek stanowiska – co najmniej 1,04 miliona lat.

To oznacza, że homininy zamieszkiwały wyspę Sulawesi znacznie wcześniej, niż dotąd przypuszczano. Wcześniejsze znaleziska kamiennych narzędzi na wyspach archipelagu Wallacea datowane były na około 1,02 miliona lat (Flores – Wolo Sege) oraz 194 tys. lat temu (Sulawesi – Talepu). Na Filipinach, na wyspie Luzon, odkryto ślady obecności homininów sprzed około 700 000 lat.

Według profesora Brumma, nowe odkrycie "poszerza naszą wiedzę na temat przemieszczania się wymarłych ludzi przez Linię Wallace’a" – naturalną granicę biogeograficzną oddzielającą faunę Azji i Australii, która przez miliony lat była przeszkodą nie do pokonania dla większości gatunków lądowych.

Obecność homininów na Sulawesi ponad milion lat temu oznacza, że musieli oni pokonać znaczną barierę morską. Wciąż jednak nie wiadomo, jaki gatunek ludzi był za to odpowiedzialny – stanowisko w Calio nie przyniosło dotąd żadnych skamieniałości homininów, które pozwoliłyby zidentyfikować twórców narzędzi.

Odkrycie rodzi pytania o dalsze losy homininów na Sulawesi. Wiadomo, że Homo erectus był zdolny do przeprawy przez morza – jego obecność na wyspie Flores oraz ewolucja w kierunku Homo floresiensis (tzw. "hobbitów") sugerują, że mógł on zasiedlać różne części archipelagu Wallacea.

Profesor Brumm zastanawia się, co mogło się wydarzyć z Homo erectus na znacznie większej wyspie, jaką jest Sulawesi – ponad 12 razy większej od Flores. "Sulawesi to dzika karta – sama w sobie jest jak minikontynent" – powiedział badacz. "Jeśli homininy żyły tam w izolacji przez milion lat, czy przeszłyby podobne zmiany ewolucyjne, jak hobbici z Flores? A może coś zupełnie innego?"

Odkrycie z Calio otwiera nowy rozdział w badaniach nad prehistorycznymi migracjami homininów i ich zdolnościami do adaptacji oraz eksploracji trudnych środowisk. Naukowcy liczą, że dalsze wykopaliska przyniosą więcej dowodów – być może skamieniałości, które pozwolą odpowiedzieć na pytanie, kim byli ci pierwsi mieszkańcy Sulawesi i jak wpłynęli na ewolucję człowieka w tej części świata.