Archeolodzy odkryli w południowym Kaukazie, w rejonie dzisiejszego Azerbejdżanu, wyryte w skałach plansze przypominające tę starożytną grę. Datowane na około 2000 r. p.n.e., odkrycia te sugerują, że "Hounds and Jackals" mogła być popularna wśród ówczesnych pasterzy bydła w tej części świata.
Co istotne, ten okres jest zbliżony do daty powstania najstarszego znanego egzemplarza tej gry, znalezionego w grobowcu egipskiego urzędnika, który żył w latach 2064-1952 p.n.e.
Naukowcy zwracają uwagę na to, że w starożytności niektóre gry planszowe były szczególnie popularne w określonych regionach. To zjawisko mogło sprzyjać budowaniu więzi między kulturami, które miały ze sobą regularne kontakty. Jak wyjaśniają badacze:
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Gra w pięćdziesiąt osiem dołków (inna nazwa "Hounds and Jackals") prawdopodobnie pełniła taką rolę w drugim tysiącleciu p.n.e. w Egipcie i południowo-zachodniej Azji, ponieważ była jedyną grą, która zyskała popularność w całym regionie.
Zasady gry "Hounds and Jackals"
Gra była rozgrywana przez dwóch graczy, którzy używali figurek w kształcie głów psów lub szakali, przesuwając je po planszy z otworami. Plansza zawierała dwa równoległe rzędy po dziesięć otworów oraz łuk złożony z 38 otworów, co łącznie dawało liczbę pięćdziesięciu ośmiu otworów. Celem gry było jak najszybsze doprowadzenie swoich pionków do końca trasy, podobnie jak we współczesnych grach typu "Węże i drabiny" czy "Chińczyk".
Różne wersje gry "Hounds and Jackals"
Na przestrzeni ponad tysiąca lat odkryto różne wersje tej gry, co sugeruje, że była ona popularna od epoki brązu aż po epokę żelaza. Do tej pory archeolodzy zlokalizowali około 70 plansz na szerokim obszarze obejmującym Egipt, Lewant, Mezopotamię, Iran oraz Anatolię.
Ostatnie odkrycia dodają do tego listy sześć nowych plansz znalezionych na stanowiskach archeologicznych w Azerbejdżanie, w miejscowościach Ağdaşdüzü, Çapmalı, Yenı Türkan i Dübəndi. Plansze z Ağdaşdüzü datowane są na drugie tysiąclecie p.n.e., podczas gdy pozostałe mogą pochodzić z okresu między drugą połową trzeciego a pierwszą połową drugiego tysiąclecia p.n.e.
Pochodzenie gry "Hounds and Jackals"
Publikacja w European Journal of Archaeology wskazuje na możliwe pochodzenie gry w południowo-zachodniej Azji, a nie – jak dotychczas sądzono – w Egipcie. Odkrycia sugerują, że wybrzeże Morza Kaspijskiego było częścią większej sieci kulturowej, niż wcześniej przypuszczano, a gra mogła przyczynić się do zacieśniania więzi między społeczeństwami tego regionu.
Gra była szybko adaptowana i grana przez szerokie grono ludzi, od szlachty Egiptu Średniego Państwa po pasterzy z Kaukazu oraz staroasyryjskich kupców z Anatolii – piszą badacze.
Szybkie rozprzestrzenienie się gry dowodzi, że gry planszowe mogły pełnić funkcję swoistego "smaru społecznego", ułatwiając kontakty między różnymi warstwami społecznymi. Gra łączyła nie tylko różne kultury, ale także osoby z różnych grup społecznych, co czyni ją nie tylko rozrywką, ale także narzędziem socjalizacji w starożytnym świecie.
