Poznaj tragiczną historię wyjątkowej malarki

W pierwszym, bardzo szczęśliwym roku małżeństwa Frida zbuntowała się wobec zaleceń lekarzy. Po raz pierwszy zaszła w ciążę, która po kilku tygodniach zakończyła się poronieniem i depresją. W 1931 roku Diego został zaproszony do San Francisco, gdzie zlecono mu wykonanie muralu – małżonkowie rozpoczęli kilkuletni pobyt w Stanach Zjednoczonych, gdzie Rivera malował swoje freski w kilku miastach. Frida nie lubiła „gringos”, czuła się samotna i przygnębiona. Z nudów trochę malowała, nie uważając się jednakże za artystkę, a jedynie żonę, która podziwia i naśladuje prace swojego męża. Jej celem było wciąż urodzenie Diegowi dziecka. Kolejne poronienie oraz związany z tym zabieg miały miejsce w Detroit i doprowadziły do ciężkiego załamania artystki.

*W Nowym Jorku Diego wywołał skandal, na swoim muralu umieszczając wizerunek Lenina. *Bezkompromisowość Fridy w kwestii wierności ideom komunistycznym sprawiła, iż za jej namową Rivera nie zgodził się zmienić swojego fresku – w efekcie jego dzieło zostało zniszczone, a para powróciła do Meksyku, gdzie w 1933 r. zamieszkała w nowym, modernistycznym domu w San Angel, składającym się z połączonych, niezależnych domów-pracowni.

W 1935 roku relacje między małżonkami uległy nieodwracalnym zmianom. Frida dowiedziała się o romansie, jaki Diego miał z jej młodszą siostrą Cristiną. Rivera – jako typowy macho – uważał, iż poślubiając kobietę z rodziny Kahlo, ma prawo do wszystkich jej sióstr… Frida nie mogła się pogodzić z tym związkiem. Jej cierpienie było na tyle ogromne, iż postanowiła odejść. Stała się zaborcza, przerażała ją obecność każdej kobiety w otoczeniu Diega, który nie był w stanie dochować jej wierności. Małżonkowie kilka razy schodzili się i rozstawali, zatruwali sobie życie podejrzeniami i nawzajem ranili, jednocząc się głównie w kwestiach działalności prokomunistycznej.

W 1937 roku do Meksyku przybył Lew Trocki. Diego i Frida udostępnili mu swoje mieszkanie, wplątując się przy tym w emocjonalny trójkąt, którego efektem był romans Fridy z komunistą.

W 1938 r. Frida została zaproszona do Nowego Jorku na indywidualną wystawę jej prac. Tam spotkała poznanego w Meksyku fotografa węgierskiego pochodzenia – Nicolasa Murray’a, z którym nawiązała romans. Ich związek miał z przerwami trwać przez dziesięć kolejnych lat. Murray w trakcie pobytu Fridy w Ameryce wykonał jej liczne fotografie w tehuańskich strojach, które uczyniły z malarki ikonę Meksyku.

„(…) jestem tak chora i zmęczona całą tą aferą, że postanowiłam wysłać wszystkich do diabła i uciekać z tego gnijącego Paryża, zanim ocipieję do reszty. Nie masz pojęcia jakimi dziwkami są ci ludzie. Rzygać mi się chce, jak o nich myślę. Są tak cholernie “intelektualni” i zepsuci, że nie mogę ich znieść. To naprawdę za dużo, jak dla mnie. Wolałabym raczej siedzieć na podłodze marketu w Toluca i sprzedawać tortille, niż mieć cokolwiek wspólnego z tymi “artystycznymi” dziwkami z Paryża. Godzinami przesiadują w “cafes” grzejąc swoje cenne dupy i nieprzerwanie gadając o “kulturze”, “sztuce”, “rewolucji” i tak dalej, i byle do przodu, myśląc, że są bogami tego świata, śniąc o najbardziej nierealnych bzdurach i zatruwając powietrze teoriami – teoriami, które nigdy nie wejdą w życie. Następnego ranka – nie ma odrobiny żarcia w ich domach, bo żaden z nich nie pracuje i żyją jak pasożyty z bandą swoich dziwek, które uwielbiają ich “artystyczny geniusz”. Gówno i tylko gówno – oto czym są. Nigdy nie widziałam, żebyście Diego czy Ty marnowali czas na głupie ploty i “intelektualne” dyskusje. Dlatego jesteście prawdziwymi mężczyznami, a nie zawszonymi “artystami”. Warto było przyjechać tu jedynie po to, żeby zobaczyć jak gnije Europa i dlaczego wszyscy ci ludzie są przyczyną Hitlerów i Mussolinich.”

Podobnie jak w przypadku poprzednich żon, po kilku latach spędzonych z jedną partnerką, Rivera zaczął planować rozstanie z Fridą. Rewolucja w jego mniemaniu obejmowała również sferę miłości – nieprzerwanie pracując, Diego potrzebował zastrzyku energii, jaki zapewniały mu kontakty seksualne z różnymi kobietami.

Jak napisał w swojej książce J.M.G. Le Clézio, Frida obawiała się użycia przed sądem jako argumentu jej trudności z osiąganiem orgazmu, co miało być skutkiem obrażeń doznanych w wypadku. Jesienią 1939 r. separacja pary stała się faktem – malarce zaczęły dokuczać bóle kręgosłupa. Emocjonalnie zdruzgotana, Kahlo obcina włosy na krótko, zaczyna nadużywać alkoholu i pogrąża się w rozpaczy. Maluje wówczas swój przejmujący autoportret w męskim ubraniu.

Okres, jaki nastał po rozwodzie był dla malarki czasem cierpienia przekraczającego to, jakiego doznała w wypadku Jej obrazy z tego okresu mają wstrząsającą wymowę. Na jej płótnach dominowała tematyka śmierci zadanej przez ukochanego. Samotność i rozłąka z mężem znacznie pogarszają fizyczny i psychiczny stan zdrowia malarki. „W swoim życiu przeżyłam dwa wypadki. Jeden to autobus, który mnie połamał, drugi to Diego. Diego był tym gorszym” stwierdziła Frida.

*W listopadzie 1940 r. Diego zaczyna namawiać Fridę na powtórne małżeństwo. *Nie może bez niej żyć, jego malarstwu brakuje inspiracji. Frida godzi się na pojednanie, stawia jednak warunki, które mają zapewnić jej poczucie godności: małżonkowie nie będą utrzymywać ze sobą kontaktów seksualnych, ona będzie samodzielnie się utrzymywać – Diego zapłaci tylko połowę kosztów utrzymania Casa Azul. W grudniu 1940 r. Frida i Diego ponownie zawierają związek małżeński.

Dzisiaj dom ten znajduje się w obrębie miasta Meksyk i nosi nazwę Casa Azul (niebieski dom). Mieści się w nim muzeum Fridy, gdzie zgromadzono nie tylko jej obrazy, rysunki, ale też przedmioty użytku codziennego, jej stroje, gorsety, przedmioty kultury prekolumbijskiej itp.

Drugie małżeństwo Fridy i Diego określilibyśmy według nowoczesnej terminologii jako „otwarte”. Ona mieszkała w Casa Azul, Diego zaś spędzał noce w swoim domu w San Angel. Publicznie pokazywali się razem, zawsze gotowi wesprzeć protesty czy też manifestacje w obronie idei rewolucyjnych.

Oboje mieli licznych partnerów, chociaż Frida musiała być dyskretna i chronić swoje romanse przed mężem. Tymczasem malarz miewał związki o charakterze publicznym. Rivera tolerował przygody żony z kobietami (łączyła ją zażyłość m.in. z Georgią O’Keefe i Chavelą Vargas), jednak relacje z mężczyznami były dla niego nieakceptowalne.

*Z tego czasu pochodzi wyjątkowa pamiątka po artystce. *W swoim dzienniku prowadzonym przez ostatnie kilkanaście lat życia – zeszycie pełnym szkiców, rysunków i wykaligrafowanych, poetyckich skojarzeń, Diego traktowany jest niczym bóstwo, do którego autorka kieruje surrealistyczne inwokacje. Wstrząsające opisy bólu i chorób przeplatają się w zapiskach z tematyką miłości i symbolami komunizmu, który Frida łączyła z mitologią aztecką.

Diego nadal wytrwale pracował, wykonując kolejne murale oraz portrety, dzięki którym zdobywał środki na życie. Nawiązywał też romanse z największymi gwiazdami meksykańskiego kina – Marią Felix (portret powyżej) i Dolores del Rio. Frida w tym okresie przechodziła piekło – rok 1950 i 51 były jednymi z najgorszym w jej życiu pod względem fizycznego bólu, jaki musiała znieść w związku z kilkoma operacjami nogi i licznymi zabiegami na kręgosłup. W 1954 r. amputowano jej nogę – została przykuta do wózka inwalidzkiego.

Malowała leżąc w łóżku, zawsze odpowiednio ubrana, uczesana w swoim stylu, umalowana i obwieszona biżuterią. Odurzona środkami przeciwbólowymi koncentrowała się na martwych naturach – portrety wymagały precyzji, która przychodziła jej z trudem. Swoje gipsowe gorsety malowała w symbole sierpa i młota, w tym okresie bardziej niż kiedykolwiek wierząc w idee komunistyczne.

Zmarła dokładnie tydzień po swoich 47 urodzinach, 13.07.1954 r. w swoim łóżku w Casa Azul. Wiele wskazuje na to, iż mogło to być samobójstwo – opiekująca się malarką pielęgniarka zeznała, iż w dniu śmierci malarki brakowało kilkunastu tabletek przeciwbólowych. Ponadto na kilkanaście dni przed 25 rocznicą ślubu z Diego, Frida wręczyła mu pierścień symbolizujący jej miłość, tłumacząc mężowi, iż niedługo będzie musiała odejść. Tuż przed śmiercią malarka dopisała na obrazie przedstawiającym arbuzy słynne słowa „Viva la vida” (niech żyje życie), które uważa się za jej ostatnie przesłanie.

*Gdyby nie trudna, pełna wzlotów i tragizmu miłość do Diego, Frida nie stałaby się wielką artystką, której twórczość dzisiaj podziwia świat. *Rivera był jej mistrzem, mentorem, przewodnikiem, nauczycielem i bożyszczem. Za życia, malarki pozostawała w cieniu mistrza, mimo iż paryscy surrealiści czy nowojorscy wielbiciele sztuki dostrzegli niezwykłość dzieł Fridy. Ta nie zabiegała o rozgłos, nie czuła się też malarką, która osiągnęła poziom swojego mentora. Wielka sława przyszła dopiero po jej śmierci.

Po śmierci Fridy załamany Diego mówił, iż nie przypuszczał, iż tak bardzo będzie mu jej brakowało. Jednak już w rok po pogrzebie trzeciej żony, ożenił się po raz czwarty – chorym na raka Riverą zaopiekowała się mecenaska sztuki Emma Hurtado.

Diego wyjechał leczyć się do Związku Radzieckiego. Po niemal rocznym pobycie w szpitalu wrócił do Meksyku pełen wiary w przyszłość i zapewniony przez lekarzy, iż ma przed sobą jeszcze dziesięć lat życia. Nie było mu to jednak pisane – zmarł na atak serca 24.11.1957 roku. Zgodnie z jego wolą, w Casa Azul otwarto muzeum Fridy, którą Diego – tuż przed swoim odejściem – uznał za wielką artystkę i najważniejszą spośród wszystkich swoich miłości.

Autor: Sylwia Zientek