Półwysep "obraca się" jak wskazówki zegara? Odkrycie naukowca
Półwysep Iberyjski obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara? Tak wynika z badania przeprowadzonego przez Asiera Madarietę-Txurrukę z Uniwersytetu Kraju Basków. Choć ruch ten jest dla ludzi niedostrzegalny, jest istotny ze względu na aktywność sejsmiczną tego regionu.
Półwysep "porusza się" zgodnie ze wskazórkami zegara
Wnioski z badań wykonanych przez Asiera Madarietę-Txurrukę opublikowano na stronie internetowej magazynu Uniwersytetu Kraju Basków w Bilbao. Naukowiec wskazuje, w jaki sposób skorupa ziemska jest ściskana i odkształcana na obszarze styku Eurazji i Afryki w zachodniej części Morza Śródziemnego.
Półwysep porusza się jak w zegarze
Jak wynika z publikacji, ruch płyt tektonicznych, w tym przypadku afrykańskiej i eurazjatyckiej, jest dynamiczny, choć my nie widzimy różnicy. Każdego roku zbliżają się one do siebie o zaledwie od 4 do 6 mm. Granica między płytami między Półwyspem Iberyjskim i Afryką jest zdaniem baskijskiego naukowca nieco bardziej "rozmyta" niż w innych miejscach. Płyty stykają się na szerokim i nieregularnym obszarze - to powoduje, że naprężenia między nimi także nie są regularne.
Cała Polska słyszała o tym Dino. Spójrzcie, co zastaliśmy na Wilanowie
"Na wschód od Cieśniny Gibraltarskiej skorupa łuku gibraltarskiego pochłania deformacje spowodowane kolizją Eurazji i Afryki, zapobiegając przenoszeniu naprężeń na Iberię. Natomiast na zachód od Cieśniny dochodzi do bezpośredniej kolizji między płytami iberyjską (Eurazją) i afrykańską, co – jak sądzimy – może wpływać na naprężenia przenoszone na południowo-zachodnią Iberię, popychając ją od południowego zachodu i powodując jej obrót zgodnie z ruchem wskazówek zegara" - tłumaczy naukowiec.
Ruch ten jest nieznaczny, jednak to nie oznacza, że zupełnie nie wpływa choćby na aktywność sejsmiczną w regionie. Dzięki nowym danym można na przykład ustalić, gdzie znajdują się uskoki, czyli struktury prowadzące do powstania trzęsień ziemi, lub gdzie mogą występować.
Asier Madarieta-Tuxurra przyznaje, że takich miejsc w obszarze Iberii jest wiele, ale obecnie trudno wskazać, które struktury tektoniczne są tam aktywne. Potrzebne są kolejne badania i analizy, by móc uzyskać bardziej szczegółowe informacje dotyczące sejsmicznych zagrożeń.
Czy w Hiszpanii i Portugalii są trzęsienia ziemi?
Trzęsienia ziemi w Hiszpanii zdarzają się regularnie. W lipcu 2025 roku ziemia zatrzęsła się w Andaluzji. Trzęsienie miało magnitudę 5,4. Było to najsilniejsze trzęsienie ziemi w regionie od 1930 roku. Ofiar nie było, odnotowano niewielkie, lokalne zniszczenia. Jak przypomina National Geographic, trzęsienia ziemi na tym obszarze mają miejsce i występowały w latach 2021, 2016, 2011, 2010 i 2005.
Także Portugalia jest aktywna sejsmicznie, choć trzęsień występuje tam mniej. Doszło jednak tam do bardzo tragicznego zdarzenia, bowiem w 1755 roku kraj nawiedziło trzęsienie o magnitudzie 9 w skali Richtera. Część Lizbony, obecnej stolicy kraju, została zniszczona. Za trzęsienie miała odpowiadać szczelina znajdująca się na dnie Oceanu Atlantyckiego. Badacze z Uniwersytetu Lizbońskiego wskazują, że znajduje się ona 200 km od brzegu, także na granicy płyt eurazjatyckiej i afrykańskiej.
