Psi "piłkoholicy". Te zwierzęta uzależniają się tak samo jak ludzie

Naukowcy z Instytutu Messerli w Austrii opisują to jako uzależnienie behawioralne - "kompulsywne angażowanie się w aktywności satysfakcjonujące pomimo negatywnych konsekwencji w dłuższej perspektywie".

W eksperymencie każdy pies miał wybraną przez siebie zabawkę. Naukowcy chcieli sprawdzić, jak psy reagują na sytuację, w której dostęp do ukochanego przedmiotu był utrudniony. Wśród obserwowanych zachowań były fiksacja na zabawce, ignorowanie alternatywnych bodźców (np. jedzenia czy interakcji z opiekunem) oraz uporczywe próby odzyskania zabawki. 33 psy z całej grupy wykazały takie objawy - co stanowi około jedną trzecią badanej populacji.

Naukowcy z "Nature" piszą:

"Wyniki badań wskazują na podobieństwa między nadmierną motywacją psów do korzystania z zabawek a ludzkimi uzależnieniami behawioralnymi."

Istotne jest to, że psy nie były trenowane do takich zachowań - to nie była sztucznie wywołana uzależnialność, ale coś, co rozwija się samoistnie. W biologii zwierząt, z wyjątkiem człowieka, psy wydają się być jedynym gatunkiem wykazującym spontaniczne przejawy zachowań uzależnieniopodobnych

Autorzy podkreślają, że "zabawa" sama w sobie nie jest patologiczna – problem pojawia się, gdy psychiczne i behawioralne mechanizmy zaczynają sprzyjać obsesji. W eksperymencie psy były w stanie zniszczyć schowki, by dotrzeć do zabawki.

Niektórzy badacze nazywają takie psy "piłkoholikami" – od nazwy "ball junkies" – co obrazowo oddaje ich stosunek do zabawek.

Jednak sam zespół ostrzega, że mówienie o "uzależnieniu" u psów wymaga rozwagi, ponieważ mechanizmy behawioralne w zwierzętach i u ludzi nie są identyczne. Konieczne są dalsze badania nad wpływem na dobrostan psa, neurobiologię tego zjawiska i możliwymi interwencjami.

Dla właścicieli i behawiorystów odkrycie to ma znaczenie praktyczne. Trzeba być czujnym, by rozpoznać granicę między zdrowym upodobaniem psa do zabawy a potencjalnie szkodliwą obsesją.

W komentarzach prasowych wskazuje się, że pewne rasy (jak malinois, border collie czy labradory) mogły być bardziej reprezentowane w badaniu, co wskazuje na możliwy wpływ genetyki i selekcji hodowlanej.

Ponadto autorzy spekulują, że nadmierna motywacja do zabawy mogła być celowo selekcjonowana w niektórych liniach psów roboczych lub pasterskich jako cecha pożądana – ale w skrajnych przypadkach może przynieść efekt uboczny: ograniczenie zainteresowania innymi aktywnościami, frustracje, stres czy obciążenie fizyczne stawów.