Co kryje w sobie Pad Thai? Prawda o jednym z najpopularniejszych dań świata

Pad Thai to danie, które podbiło serca smakoszy na całym świecie, choć jego historia i składniki wciąż dla wielu pozostają zagadką. Na pierwszy rzut oka to po prostu smażony makaron z sosem i dodatkami, ale pod tą prostotą stoi bogata historia, wyjątkowa kompozycja smaków i symbol narodowej kuchni Tajlandii. Z ulicznych straganów podbił menu restauracji na całym świecie, doczekując się tysięcy wariacji, często dalekich od pierwowzoru. Co sprawiło, że Pad Thai stał się globalnym fenomenem? I dlaczego warto poznać jego prawdziwe oblicze, zanim znów wyląduje na twoim talerzu?

Choć Pad Thai kojarzy się z tradycyjną tajską kuchnią, jego historia jest znacznie młodsza, niż mogłoby się wydawać. Pad Thai powstał dopiero w latach 30. XX wieku, nie jako część dawnej tradycji, lecz w ramach rządowej kampanii, która miała unowocześnić kraj i stworzyć nowe narodowe danie. Premier Plaek Phibunsongkhram, chcąc wzmocnić poczucie narodowej tożsamości, promował Pad Thai jako nowoczesne danie narodowe, które jest szybkie, tanie i oparte na lokalnych składnikach.

Makaron ryżowy, który stanowi bazę tej potrawy, został wówczas silnie wypromowany w formie alternatywy dla importowanego ryżu. Dzięki wsparciu państwa, prostocie wykonania i dostosowaniu do ulicznego stylu jedzenia, Pad Thai błyskawicznie zyskał popularność. Choć nie jest daniem odwiecznej tradycji, szybko stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych smaków Tajlandii, zarówno w kraju, jak i na świecie.

Choć wersji tego dania jest dziś wiele, klasyczna receptura opiera się na kilku stałych składnikach. Bazą jest cienki makaron ryżowy typu, który po namoczeniu smaży się na dużym ogniu. Do tego dodaje się jajko, tofu i często również krewetki lub kurczaka. Nieodzownym elementem jest słodko-kwaśno-słony sos, przygotowany z pasty tamaryndowej, cukru palmowego, sosu rybnego i odrobiny soku z limonki.

Dodatki to kolejna charakterystyczna cecha. Na talerzu nie może zabraknąć posiekanych orzeszków ziemnych, świeżej kolendry, kiełków fasoli mung oraz szczypiorku. Całość wieńczy często cząstka limonki i płatki chili, dzięki którym danie można dostosować do własnego poziomu ostrości. Proporcje bywają inne w każdej wersji. Sekret tkwi w miękkim makaronie, chrupiących dodatkach i sosie łączącym słodycz ze słonością.

To, co wyróżnia Pad Thai i czyni go tak uzależniającym, to perfekcyjna gra smaków. Pad Thai zachwyca kontrastami, bo w jednym kęsie spotykają się słodycz cukru palmowego, kwasowość limonki i tamaryndowca, wyrazista słoność sosu rybnego oraz głębia umami. Czasem pojawia się też lekka ostrość, jeśli dodamy suszone chili.

Właśnie ta równowaga smaków znana z tajskiej filozofii gotowania powoduje, że Pad Thai nie jest po prostu smażonym makaronem, ale daniem, które syci, odświeża i pobudza apetyt. Nie ma jednego dominującego akcentu, wszystko jest wyważone. To sztuka balansowania, którą Tajowie opanowali do perfekcji.

Choć Pad Thai zyskał popularność na całym świecie to jego smak w wielu miejscach mocno odbiega od oryginału. W wersjach zachodnich często dodaje się więcej cukru, rezygnuje z sosu rybnego na rzecz sojowego, a pastę tamaryndową zastępuje sokiem z cytryny lub octem. Danie bywa też mniej pikantne, bardziej słodkie i łagodniejsze dla podniebienia turysty.

Często spotyka się też uproszczone wersje z kurczakiem lub krewetkami bez dodatku suszonych krewetek, tofu lub kiełków fasoli, które są typowe dla klasycznej receptury. Wiele z tych modyfikacji wynika z lokalnych gustów i dostępności składników, ale przez to Pad Thai traci swoją charakterystyczną równowagę smaków i staje się bardziej makaronem azjatyckim niż daniem zakorzenionym w tajskiej tradycji.

Pad Thai może być zarówno pożywnym daniem, jak i solidną bombą kaloryczną, a wszystko zależy od składników, porcji i sposobu przygotowania. W klasycznej wersji dostarcza białko z jajek, tofu, krewetek lub kurczaka, węglowodany z makaronu ryżowego, zdrowe tłuszcze z orzechów i oleju , a także błonnik oraz witaminy z dodatków takich jak kiełki, szczypior oraz limonka.

Jednak wiele restauracyjnych wersji Pad Thaia zawiera sporo oleju i cukru, przez co jedna porcja może mieć nawet 700–1000 kcal. Gotowe sosy często zawierają glutaminian sodu, konserwanty i znacznie więcej cukru niż się wydaje. Dlatego Pad Thai domowej roboty, z ograniczoną ilością tłuszczu i zbilansowanymi dodatkami, może być zdrowym posiłkiem, ale jedzony na mieście bywa mniej dietetyczny, niż sugeruje jego pozorna lekkość.

Dobry Pad Thai to przede wszystkim równowaga smaków. Powinien być lekko słodki, kwaśny, słony i mieć głębię umami. Warto zwrócić uwagę na to, czy makaron nie jest rozgotowany ani sklejony, ponieważ powinien być sprężysty i lekko ciągnący. Sos nie powinien dominować ani oblepiać całej potrawy, a raczej delikatnie łączyć składniki.

Aromatyczny, świeży zapach orzeszków, tamaryndowca, kolendry i smażonego jajka to dobry znak. Prawdziwy Pad Thai jest przygotowywany na świeżo, często na dużym ogniu, a jego smak nie powinien pochodzić wyłącznie z gotowego sosu. Jeśli danie wygląda jak tłusta, przesłodzona mieszanka bez kontrastu to znak, że masz do czynienia z turystyczną wersją, a nie klasycznym Pad Thaiem.

Pad Thai to coś więcej niż tylko popularne danie z ulicznych budek czy restauracyjnych menu, ponieważ to kulinarna historia Tajlandii zamknięta w misce pełnej aromatów i kontrastów. Choć jego smak bywa różnie interpretowany na świecie, klasyczny Pad Thai opiera się na harmonii, czyli słodyczy, kwaśności, słoności i umami. Podstawą dobrej wersji jest świeżość składników, równowaga przypraw i właściwa technika przygotowania.

Warto poznać jego oryginalną formę, by docenić subtelność tego dania oraz odróżniać prawdziwego Pad Thaia od jego turystycznych imitacji.