Wypalenie zawodowe - jak rozpoznać i sobie z nim poradzić?

Wypalenie zawodowe - co to jest?

Wypalenie zawodowe (ang. burnout syndrom) to w obecnych czasach dość popularny problem, który dotknąć może każdego pracownika. Nie ma w tym przypadku znaczenia branża, charakter pracy, zajmowane stanowisko, wiek czy płeć. Może pojawić się po poniesionych porażkach, ale również po sukcesach.

Według definicji wypalenie zawodowe jest stanem psychologicznym, który pojawia się wyniku pracy w dużym stresie przez długi czas. Objawia się utratą satysfakcji z wykonywanej dotychczas pracy, chronicznym zmęczeniem, spadkiem energii i motywacji, a także wieloma innymi symptomami.

Czytaj także: Jakie mieszkanie kupić?

Wypalenie zawodowe – etapy wypalenia

W bardzo jasny sposób istotę wypalenia zawodowego wyjaśnia trójwymiarowa teoria wypalenia przedstawiona przez Christinę Maslach. Zdaniem profesor psychologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, będącej specjalistką od wypalenia zawodowego, na wypalenie składają się trzy elementy: element wyczerpania emocjonalnego, depersonalizacji oraz obniżonego poczucia dokonań osobistych.

Pierwszy wymiar to wyczerpanie emocjonalne, które objawia się niechęcią do dotychczasowej pracy, zmniejszeniem zaangażowania w służbowe obowiązki, spadkiem energii, apatią, drażliwością, zmęczeniem. Mogą towarzyszyć mu objawy somatyczne, jak bóle głowy brzucha, problemy gastryczne czy kłopoty ze snem.

Drugi wymiar - depersonalizacja i cynizm charakteryzuje się obojętnością wobec kłopotów otaczających ludzi, np. klientów. Podejście do klienta staje w tym przypadku bardzo bezosobowe, odczłowieczone, związane jest z negatywną oceną.

Ostatnim elementem jest zmniejszone poczucie dokonań osobistych. Można tu wskazać takie zachowania, jak brak satysfakcji z dokonanych osiągnięć, utrata pewności siebie, poczucie niekompetencji, kłopoty w radzeniu sobie z zadaniami służbowymi i utrzymywaniem relacji ze współpracownikami.

Czytaj także: Dopłata do samochodu elektrycznego – komu przysługuje i jaką dopłatę można uzyskać?

Wypalenie zawodowe - objawy

Wypalenie zawodowe może objawiać się w rozmaity sposób. Jest wiele stanów i zachowań, których pojawienie się może świadczyć o tym problemie. Wśród najczęstszych objawów wymienia się:

• Wyczerpanie emocjonalne i fizyczne,
• problemy z koncentracją,
• huśtawki nastrojów (złość, apatia, rozdrażnienie),
• brak energii,
• chroniczne zmęczenie,
• niechęć do pracy i wykonywania obowiązków zawodowych,
• negatywne nastawienie do pracy,
• brak chęci utrzymywania relacji ze współpracownikami,
• obniżone poczucie własnej wartości,
• pozbawienie przyjemności z wykonywanej pracy,
• kłopoty ze snem (bezsenność, częste wybudzanie się, uczucie ciągłego niewyspania, a niekiedy problemy z obudzeniem się),
• unikanie podejmowania odpowiedzialnych decyzji służbowych,
• spadek kreatywności,
• pogorszenie odporności organizmu,
• częstsze infekcje,
• dolegliwości somatyczne, takie jak kołatanie serca, ból głowy, ból brzucha, ból mięśni,
• ogólne złe samopoczucie,
• podwyższone ciśnienie,
• napięcie mięśniowe,
• pojawienie się większych chęci sięgania po używki.

Czytaj także: Delegacja - co to jest i czy pracownik może jej odmówić?

Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym?

Praca to nieodłączny element ludzkiego życia, najczęściej stanowi sporą część życia - choćby z uwagi na poświęcony jej czas. Zdarza się, że wypalenie zawodowe może być błędnie zinterpretowane jako zwyczajne zmęczenie. Jednak różnica polega na tym, że zwykłe zmęczenie znika po kilku dniach odpoczynku od pracy, wypalenie zaś nie mija tak szybko.

Nie istnieje jedna złota rada dla osób, które zmagają się z wypaleniem zawodowym. Najlepiej w przypadku wypalenia działać wielotorowo, zanim problem się nasili. W związku z tym, jeżeli zauważysz, że praca, którą do tej pory wykonywałeś z wielką satysfakcją, przestała sprawiać ci przyjemność i zaczyna negatywnie oddziaływać na poszczególne strefy życia (emocjonalną, fizyczną i psychiczną), to warto podjąć odpowiednie kroki.

Czytaj także: Jak znaleźć numer księgi wieczystej?

Wypalenie zawodowe - jak sobie radzić? Rady i wskazówki

Chcąc uchronić się przed wypaleniem zawodowym i jego negatywnymi konsekwencjami zacznij wykonywać poszczególne kroki:

1. Nazwij to, co się z tobą dzieje.
2. Zacznij dbać o siebie i swoje potrzeby.
3. Odpoczywaj, wysypiaj się, znajdź czas na relaks i przyjemności.
4. Organizuj sobie czas w taki sposób, by sprawiał Ci radość i nie powodował stresu.
5. Spotykaj się z osobami, z którymi dobrze się czujesz i dobrze się bawisz.Zacznij zdrowo się odżywiać i uprawiać sport (lub pamiętaj o codziennej dawce aktywności fizycznej).
6. Znajdź sobie hobby, które nie jest związane z pracą.Wypróbuj sposoby radzenia sobie ze stresem (techniki oddechowe, warsztaty).
7. Nie bierz na siebie kolejnych zobowiązań zawodowych, nie stawiaj sobie zbyt wysokich wymagań.
8. Wzmocnij poczucie własnej wartości - pomyśl o swoich sukcesach i osiągnięciach.
9. Wyznacz sobie realistyczne cele na miarę swoich możliwości.
10. Pomyśl o swoim rozwoju zawodowym.
11. Porozmawiaj z szefem o tymczasowej zmianie zakresu obowiązków lub rozważ zmianę stanowiska.
12. Poszukaj wsparcia u profesjonalisty - lekarza, psychoterapeuty czy coacha.

Czytaj także: Ulga na dziecko - czym jest i komu przysługuje?