Anaïs Nin – pisarka, bigamistka i znawczyni kobiecej duszy

Historia tego skomplikowanego trójkąta jest tematem przewodnim jej dziennika, zatytułowanego "Henry i June". Tekst ten został wydany - zgodnie z wolą autorki - dopiero w 1986 roku, po śmierci Nin oraz jej męża Hugo, którego pisarka przez całe życie skutecznie oszukiwała, ukrywając swoje liczne romanse i związki.

Miller szukał właśnie wydawcy dla swojej obrazoburczej, okrzykniętej pornograficzną powieści "Zwrotnika Raka". Książka ta - dziś nieco zapomniana - jest jedną z najbardziej skandalizujących powieści wszechczasów, przyniosła autorowi wielką sławę i opinię wulgarnego piewcy życia, którego intensywność - zwłaszcza seksualnych - doznań można porównać do fowistycznego płótna o agresywnej kolorystyce.

"Gdy przepełniają mnie uczucia i domagam się wszelkich możliwych rozkoszy zmysłowych, czy naprawdę o to mi chodzi? Gdy pociąga mnie jakaś kobieta, przechodząca ulicą, lub mężczyzna, z którym tańczę, czy mogłabym zaspokoić moje pożądanie. Czy to jest w ogóle pożądanie? Gdy następnym razem zawładnie mną podobne uczucie, nie będę się opierała. Muszę wiedzieć." ("Henry i June" Wydawnictwo Muza, str. 132).

"Przestałam się martwić. Kładę się na plecach i po prostu go kocham, a w zamian otrzymuję porcję miłości, która usprawiedliwia całą moją egzystencję. Jąkam się, wymawiam głośno jego imię. Codziennie jest innym człowiekiem o nowych głębiach, nowej delikatności uczuć." ("Henry i June" str. 262) pisała Nin.

Najbardziej kontrowersyjną, przejmującą częścią Dzienników Nin są fragmenty z 1934 roku, wydane dopiero pośmiertnie pod tytułem "Kazirodztwo", gdzie autorka opisuje swoje seksualne zbliżenie z ojcem - sławnym w owym czasie kompozytorem. Ich romans stanowił apogeum skomplikowanej, wieloletniej relacji. Jak twierdzi biografka Nin - Deidre Bair w książce "Anaïs Nin: A Biography", badania dotyczące życia Nin wykazały, iż kazirodczy związek rzeczywiście miał miejsce i znacząco wpłynął na dalsze życie pisarki.

W Ameryce Anaïs folgowała swobodzie seksualnej i opisywała przygodny seks z nieznanymi bliżej mężczyznami, chociaż jak twierdzi biografka - Noel Riley Fitch w książce "Życie erotyczne Anaïs Nin", pisarka w znacznej mierze kreowała rzeczywistość, a opisywane kontakty czy związki w rzeczywistości nie istniały, bądź przebiegały dużo bardziej niewinne, niżby to wynikało z Dzienników.

Będąc przekonanym o tym, iż Anaïs jest rozwiedziona, aktor zaproponował jej wspólne życie. Tłumacząc Hugonowi, iż wyjeżdża z przyjacielem do Las Vegas, Anaïs odwiedzała kochanka w Kalifornii, gdzie - z przerwami na powroty do domu w Nowym Jorku - prowadziła sielskie życie z młodszym mężczyzną.

Przez następne lata Nin systematycznie kursowała samolotem pomiędzy Nowym Jorkiem a Los Angeles, miała dwa mieszkania, dwa życia, nawet dwie różne torebki z różnymi akcesoriami i dokumentami oraz chowanymi w nich podwójnymi lekarstwami. Rupert zbudował dla nich wymarzony, nowoczesny dom, w którym Anaïs pisała nie tylko swój dziennik, ale też inspirowane psychoanalizą powieści.

W 1966 roku ukazał się pierwszy tom Dzienników, obejmujący lata 1931-34 (z usuniętymi z uwagi na Hugona fragmentami o Millerach), zapewniając autorce uznanie i rozgłos. Nin stała się ulubienicą feministek, które w jej odważnych opisach odysei seksualnej widziały odzwierciedlenie głoszonych haseł wolności i prawa kobiet do seksualnej wolności. W następnych latach wydawano kolejne tomy jej dzienników, które w czasach rewolucji obyczajowej zyskały wielką popularność wśród czytelniczek.

W 1988 roku Rupert Pole w wywiadzie udzielonym UK's Daily Telegraph powiedział: "Byłem zazdrosny, tak. Ale grałem w tą samą grę, co Hugo, udając, że jej wierzę. W pewnym sensie nie dbałem o to. Moja koncepcja małżeństwa jest inna. Tworzyliśmy wspaniały, głęboki związek i tylko to się liczy. Nie interesowały mnie konwencjonalne kobiety i ich konwencjonalne małżeństwa".

Sugestywne pisarstwo Anaïs nawet dzisiaj zadziwia pokładami emocjonalności, umiejętną psychoanalizą, wiwisekcją marzeń sennych i wydarzeń z przeszłości zestawianych z aktualnie odczuwanymi emocjami. Jej spisywane przez lata intymne dzienniki doskonale oddają kobiecą emocjonalność oraz skomplikowany charakter relacji międzyludzkich, złożoną naturę miłości oraz sekrety seksualnych pragnień. Nie boję się stwierdzić, iż Dzienniki to najobszerniejsze w dziejach literatury studium ambiwalencji kobiecych doznań i uczuć, a także odważne uzewnętrznienie egotyzmu.

"Człowiekowi osłoniętemu przed burzami tego świata, wydelikaconemu duchowo, wydaje się, że żyje. Potem czyta książkę (na przykład Kochanka lady Chatterley), wyjeżdża gdzieś albo porozmawia z Richardem i odkrywa, że wcale nie żyje, lecz pogrążony jest w śnie zimowym. Objawy hibernacji są łatwo wykrywalne - pierwszym jest niepokój. Drugi symptom (kiedy hibernacja staje się niebezpieczna i może skończyć się śmiercią), to brak przyjemności. Tylko tyle. Wygląda na niegroźną chorobę. Monotonia, nuda, śmierć. Miliony tak żyją (albo tak umierają), wcale o tym nie wiedząc. Pracują w biurach. Prowadzą samochody. Wyjeżdżają na pikniki z rodzinami. Wychowują dzieci. Potem, pod wpływem napotkanej osoby, książki, zasłyszanej piosenki, następuje jakaś terapia szokowa, to ich budzi i wybawia od śmierci. Niektórzy nigdy nie dochodzą do stanu świadomości. Przypominają ludzi, którzy w śniegu zasypiają na zawsze." (Dziennik t. I).

Warto wkroczyć w ten świat, dużo bardziej złożony i ciekawszy od literatury erotycznej, która powstaje współcześnie.

_Sylwia Zientek, autorka powieści "Próżna", "Miraże", "Złudzenia, nerwice i sonaty". Prowadzi bloga Fantasmagoria (zientek.blog.pl)
, na którym zamieszcza szkice biograficzne o artystach. _