Polski wizjoner i jasnowidz. Przepowiedział, co nas czeka. W sam punkt

Choć sam nie stworzył żadnego wynalazku, nieustannie przesuwał granice ludzkiej wyobraźni, przewidując wiele współczesnych urządzeń. W przypadającą w ten weekend setną rocznicę urodzin Stanisława Lema przypominamy technologie, o których słynny pisarz wspominał w swojej twórczości, zanim zaczęli o nich myśleć naukowcy i konstruktorzy.

Stanisław Lem przewidział powstanie tyc urządzeńStanisław Lem
Źródło zdjęć: © East News | Danuta Węgiel
Adam Gaafar

Książki urodzonego we Lwowie polskiego pisarza science fiction zostały przetłumaczone na ponad 40 języków. Łącznie jego publikacje osiągnęły nakład ponad 30 mln egzemplarzy, a przez pewien czas był on najbardziej poczytnym nieanglojęzycznym pisarzem tworzącym w gatunku fikcji naukowej. Wiele wizji opisanych przez Stanisława Lema wynikało z jego wnikliwych obserwacji.

Opierając się na ówczesnym stanie wiedzy, prawach rządzących nauką oraz regule, zgodnie z którą postęp technologiczny musi dążyć do zaspokojenia ludzkich potrzeb, trafnie przewidział powstanie urządzeń, bez których dziś nie wyobrażamy sobie życia. Poniżej przedstawiamy kilka z nich.

Wirtualna rzeczywistość

Już ponad pół wieku temu Lem przewidział technologię VR (ang. virtual reality), którą nazwał fantomatyką. W wydanej po raz pierwszy w 1964 r. książce "Summa technologiae", będącej zbiorem esejów filozoficznych dotyczących rozwoju technologii, pisarz zaprezentował maszynę zwaną fantomatonem. Według wizji Lema, miała ona tworzyć alternatywne rzeczywistości, przypominające realny świat.

Pisarz prognozował, że będzie to technologia, która z czasem może stać się wielopoziomowa. Zgodnie z tą koncepcją po opuszczeniu jednego alternatywnego świata, niekoniecznie wracało się do tego "realnego", lecz przechodziło się do kolejnej symulacji. Warto zauważyć, że opisy wirtualnej rzeczywistości, spotykane w esejach i powieściach Lema, przypominają żywo to, co przedstawiono w filmie "Matrix" oraz serialu "Westworld".

Smartfony

Lem przypuszczał, że prędzej czy później technologia musi rozwinąć się w kierunku małych, przenośnych urządzeń, ułatwiających ludziom komunikację oraz zapewniających dostęp do ważnych informacji. W opowiadaniu "Obłok Magellana" z 1955 r. pojawił się opis kieszonkowego odbiornika. Pod wieloma względami urządzenie to przypominało współczesne smartfony.

Posługujemy się nim dziś, nie myśląc wcale o sprawności i potędze tej olbrzymiej, niewidzialnej sieci opasującej glob; (…) ileż razy każdy z nas sięgał po kieszonkowy odbiornik i wywoławszy centralę Biblioteki Trionowej wymieniał pożądane dzieło, by w ciągu sekundy mieć je już przed sobą na ekranie telewizora – pisał Lem.

Internet oraz… Google

W "Obłoku Magellana" pojawił się również opis wielkiej bazy ogólnodostępnych danych. W wydanych w 1957 r. "Dialogach" Lem wspominał z kolei o państwowych, kontynentalnych, a potem również planetarnych sieciach komputerowych. Zgadza się – pisarz przewidział powstanie Internetu.

Lem zdawał sobie sprawę, że korzystanie z ogromnej bazy danych będzie wymagało stworzenia "wirtualnego magazynu", który nazwał właśnie Biblioteką Trionową. Każdy człowiek miał posiadać mały "telewizorek", do którego mógł sobie zażyczyć "przelania" dowolnych danych. Dziś podobną funkcję pełni znana wszystkim wyszukiwarka Google.

Wybrane dla Ciebie
Jechał rowerem. I nagle coś takiego. "Kaptur, słuchawki"
Jechał rowerem. I nagle coś takiego. "Kaptur, słuchawki"
Zacznie się 8 grudnia. Niż w drodze do Polski
Zacznie się 8 grudnia. Niż w drodze do Polski
Wielka ewakuacja w Wielkiej Brytanii. Zatrzymano dwóch Polaków
Wielka ewakuacja w Wielkiej Brytanii. Zatrzymano dwóch Polaków
Amerykanie mają dość. Sondaż mówi wszystko
Amerykanie mają dość. Sondaż mówi wszystko
Zobaczył karteczkę. Wściekł się. "To jest nielegalne"
Zobaczył karteczkę. Wściekł się. "To jest nielegalne"
Skandal w szkole. Młodzi Austriacy zrobili taką budowlę
Skandal w szkole. Młodzi Austriacy zrobili taką budowlę
Głośno o zachowaniu Trumpa. Wszystko się nagrało
Głośno o zachowaniu Trumpa. Wszystko się nagrało
Wigilia 2025 wolna nie dla wszystkich. Sprawdź zawody
Wigilia 2025 wolna nie dla wszystkich. Sprawdź zawody
Walczył z Rosjanami. Hoang Tran skazany
Walczył z Rosjanami. Hoang Tran skazany
Przyłapani w Rossmannie. Ich twarze zobaczą wszyscy. Komunikat policji
Przyłapani w Rossmannie. Ich twarze zobaczą wszyscy. Komunikat policji
Polacy odwołują urlopy. Pogoda zaskoczy?
Polacy odwołują urlopy. Pogoda zaskoczy?
"Zimno, boli". Ukrainka wypadła z drugiego piętra
"Zimno, boli". Ukrainka wypadła z drugiego piętra