Polski wizjoner i jasnowidz. Przepowiedział, co nas czeka. W sam punkt

Choć sam nie stworzył żadnego wynalazku, nieustannie przesuwał granice ludzkiej wyobraźni, przewidując wiele współczesnych urządzeń. W przypadającą w ten weekend setną rocznicę urodzin Stanisława Lema przypominamy technologie, o których słynny pisarz wspominał w swojej twórczości, zanim zaczęli o nich myśleć naukowcy i konstruktorzy.

Stanisław Lem przewidział powstanie tyc urządzeńStanisław Lem
Źródło zdjęć: © East News | Danuta Węgiel
Adam Gaafar

Książki urodzonego we Lwowie polskiego pisarza science fiction zostały przetłumaczone na ponad 40 języków. Łącznie jego publikacje osiągnęły nakład ponad 30 mln egzemplarzy, a przez pewien czas był on najbardziej poczytnym nieanglojęzycznym pisarzem tworzącym w gatunku fikcji naukowej. Wiele wizji opisanych przez Stanisława Lema wynikało z jego wnikliwych obserwacji.

Opierając się na ówczesnym stanie wiedzy, prawach rządzących nauką oraz regule, zgodnie z którą postęp technologiczny musi dążyć do zaspokojenia ludzkich potrzeb, trafnie przewidział powstanie urządzeń, bez których dziś nie wyobrażamy sobie życia. Poniżej przedstawiamy kilka z nich.

Budka o Nawrockim. "Uporczywie brnie w złą ścieżkę"

Wirtualna rzeczywistość

Już ponad pół wieku temu Lem przewidział technologię VR (ang. virtual reality), którą nazwał fantomatyką. W wydanej po raz pierwszy w 1964 r. książce "Summa technologiae", będącej zbiorem esejów filozoficznych dotyczących rozwoju technologii, pisarz zaprezentował maszynę zwaną fantomatonem. Według wizji Lema, miała ona tworzyć alternatywne rzeczywistości, przypominające realny świat.

Pisarz prognozował, że będzie to technologia, która z czasem może stać się wielopoziomowa. Zgodnie z tą koncepcją po opuszczeniu jednego alternatywnego świata, niekoniecznie wracało się do tego "realnego", lecz przechodziło się do kolejnej symulacji. Warto zauważyć, że opisy wirtualnej rzeczywistości, spotykane w esejach i powieściach Lema, przypominają żywo to, co przedstawiono w filmie "Matrix" oraz serialu "Westworld".

Smartfony

Lem przypuszczał, że prędzej czy później technologia musi rozwinąć się w kierunku małych, przenośnych urządzeń, ułatwiających ludziom komunikację oraz zapewniających dostęp do ważnych informacji. W opowiadaniu "Obłok Magellana" z 1955 r. pojawił się opis kieszonkowego odbiornika. Pod wieloma względami urządzenie to przypominało współczesne smartfony.

Posługujemy się nim dziś, nie myśląc wcale o sprawności i potędze tej olbrzymiej, niewidzialnej sieci opasującej glob; (…) ileż razy każdy z nas sięgał po kieszonkowy odbiornik i wywoławszy centralę Biblioteki Trionowej wymieniał pożądane dzieło, by w ciągu sekundy mieć je już przed sobą na ekranie telewizora – pisał Lem.

Internet oraz… Google

W "Obłoku Magellana" pojawił się również opis wielkiej bazy ogólnodostępnych danych. W wydanych w 1957 r. "Dialogach" Lem wspominał z kolei o państwowych, kontynentalnych, a potem również planetarnych sieciach komputerowych. Zgadza się – pisarz przewidział powstanie Internetu.

Lem zdawał sobie sprawę, że korzystanie z ogromnej bazy danych będzie wymagało stworzenia "wirtualnego magazynu", który nazwał właśnie Biblioteką Trionową. Każdy człowiek miał posiadać mały "telewizorek", do którego mógł sobie zażyczyć "przelania" dowolnych danych. Dziś podobną funkcję pełni znana wszystkim wyszukiwarka Google.

Wybrane dla Ciebie
Wyniki Lotto 15.12.2025 – losowania Multi Multi, Ekstra Pensja, Ekstra Premia, Mini Lotto, Kaskada
Wyniki Lotto 15.12.2025 – losowania Multi Multi, Ekstra Pensja, Ekstra Premia, Mini Lotto, Kaskada
Europa planuje misję wojskową na Ukrainie? Szczegóły rozmów w Berlinie
Europa planuje misję wojskową na Ukrainie? Szczegóły rozmów w Berlinie
Śmiertelny wypadek na Orlej Perci. Nie żyje 20-latek. Podróżował samotnie
Śmiertelny wypadek na Orlej Perci. Nie żyje 20-latek. Podróżował samotnie
Powódź zabrała im dojazd do domu. "Gmina nie ma możliwości odbudowania"
Powódź zabrała im dojazd do domu. "Gmina nie ma możliwości odbudowania"
Mieli zabić 70 jaskółek w Umianowicach. Jest akt oskarżenia
Mieli zabić 70 jaskółek w Umianowicach. Jest akt oskarżenia
Zmarła 37-letnia ofiara pożaru w Gęsi. Osierociła 15-letniego syna
Zmarła 37-letnia ofiara pożaru w Gęsi. Osierociła 15-letniego syna
Skandaliczne słowa Trumpa po śmierci Reinera. "Doprowadzał ludzi do szaleństwa"
Skandaliczne słowa Trumpa po śmierci Reinera. "Doprowadzał ludzi do szaleństwa"
Ukraińskie drony w akcji. Rosyjski okręt podwodny nie miał szans
Ukraińskie drony w akcji. Rosyjski okręt podwodny nie miał szans
Młody Jezus bez brody. Odkrycie archeologów zadziwia
Młody Jezus bez brody. Odkrycie archeologów zadziwia
Zagrożenie w Tatrach. TPN ostrzega narciarzy
Zagrożenie w Tatrach. TPN ostrzega narciarzy
Niemieccy rolnicy mają dość. Protestują pod Lidlami
Niemieccy rolnicy mają dość. Protestują pod Lidlami
Atak terrorystyczny w Sydney. Są nowe informacje ws. zamachowca
Atak terrorystyczny w Sydney. Są nowe informacje ws. zamachowca