Pandy i "fałszywy kciuk". Naukowcy zaobserwowali niezwykłe zachowanie

• Zespół z Instytutu Zoologii Shaanxi odnotował 383 przypadki użycia patyków przez pandy wielkie.
• Badania objęły 18 osobników obserwowanych ok. 50 dni w warunkach zewnętrznych.
• Kluczową rolę ma „fałszywy kciuk”, który umożliwia chwytanie i manipulację bambusem.

Pandy wielkie uchodzą za spokojne i skupione na jedzeniu, ale nowe obserwacje pokazują, że potrafią więcej. Jak podaje PAP, w „Current Biology” opisano systematyczne używanie przez te niedźwiedziowate odłamków bambusa do drapania miejsc, do których nie sięgają łapy. To pierwsza tak udokumentowana seria zachowań wykraczających poza proste ocieranie się o podłoże.

Zespół Bin Yanga z Instytutu Zoologii Shaanxi prowadził obserwacje ok. 50 dni, obejmując 18 pand trzymanych w zoo na otwartych wybiegach. Naukowcy naliczyli 383 epizody, w których zwierzęta łamały gałązki lub wykorzystywały kawałki bambusa jako narzędzia do drapania. Notowano je zarówno u samców, jak i samic, co sugeruje, że to nie jednostkowa ciekawostka, lecz powtarzalny wzorzec.

Klucz do manipulacji stanowi „fałszywy kciuk” pand – szósty, przeciwstawny palec w przedniej łapie, niespotykany u innych niedźwiedziowatych. Dzięki niemu zwierzęta są w stanie chwytać i stabilnie trzymać patyki. Badacze podkreślają, że to umożliwia nie tylko samo drapanie, ale i wcześniejsze odłamywanie odpowiednich fragmentów roślin, czyli dobór narzędzia do zadania.

Z dotychczasowych relacji znane były jedynie anegdoty o pandach nacierających futro ziemią. Nowy materiał znacząco podnosi poprzeczkę: wykazuje planowanie i manipulację obiektami. Autorzy sugerują, że pandy dysponują bardziej złożonymi funkcjami poznawczymi, niż powszechnie się zakłada.

Badania prowadzono w warunkach zewnętrznych na wybiegach, co – zdaniem zespołu – przybliża je do naturalnego środowiska. Naukowcy wskazują, że dzikie pandy mogą przejawiać podobne używanie narzędzi, choć dotąd nie ma potwierdzonych obserwacji z natury. Autorzy apelują o kolejne, dłuższe kampanie terenowe, które zweryfikują skalę zjawiska.

W tle pozostaje znany paradoks gatunku: panda jest drapieżnikiem z budowy przewodu pokarmowego, a jednocześnie roślinożercą, który przyswaja jedynie ok. 25 proc. zjedzonego bambusa. To wymusza konsumpcję nawet 40 kg dziennie. Mimo takiego trybu życia i opinii o „spokojnym misiu”, nowe dane pokazują elastyczność zachowań i elementy krótkoterminowego planowania.

Niedawne obserwacje wykazały, że pandy wielokrotnie wykorzystują patyki jako narzędzia do pielęgnacji ciała, co stanowi zaskakujący przykład ich zdolności manipulacyjnych. Zachowanie to wydaje się być ułatwione przez charakterystyczną budowę ich dłoni, wyposażonych w przeciwstawny "kciuk", który pozwala na pewniejszy chwyt i precyzyjniejsze ruchy. Choć odkrycie to rzuca nowe światło na potencjał behawioralny pand, konieczne są dalsze badania terenowe, aby potwierdzić, czy podobne praktyki występują w naturalnych warunkach i jak powszechne są wśród dzikich populacji.

Źródło: PAP