Sławne aktorki z II RP. Największe gwiazdy przedwojennej Polski

O wielu z nich nikt już dzisiaj nie pamięta. Ale dla naszych babć i dziadków to one były obiektami największego zachwytu. Oszałamiały urodą i niezwykłym talentem, dzięki któremu wzruszały i bawiły całą przedwojenną Polskę. Kto znalazł się na naszej liście największych aktorek II RP?

Loda Niemirzanka, Jadwiga Andrzejewska, Tamara WiszniewskaLoda Niemirzanka, Jadwiga Andrzejewska, Tamara Wiszniewska
Źródło zdjęć: © Narodowe Archiwum Cyfrowe

Tamara Wiszniewska

O skali popularności tej aktorki świadczy sam fakt, że w ciągu zaledwie kilku lat zagrała w aż czternastu filmach. I pewnie byłoby ich więcej, gdyby kariery młodziutkiej, bo urodzonej dopiero w 1919 roku Wiszniewskiej nie przerwała wojna.

Po raz pierwszy na ekranie pojawiła się w polsko-niemieckiej produkcji "August Mocny". Ale to kolejna rola, w Trędowatej, przyniosła jej głosy uznania. Wśród jej kolejnych filmów znalazły się takie pozycje, jak "Dziewczęta z Nowolipek", "Dziewczyna szuka miłości" i "U kresu drogi".

Można tylko żałować, że w czasie wojny opuściła Polskę, by nigdy już do niej nie powrócić.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Dawid Woliński o córce: "Ją odciąga od show biznesu"

Jako dojrzała aktorka mogła stać się tylko lepsza, ale w Ameryce czekała na nią praca zwykłej recepcjonistki.

Tamara Wiszniewska – zdjęcie z 1937 roku
Tamara Wiszniewska - zdjęcie z 1937 roku (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)

Helena Grossówna

Grossówna była jedną z gwiazd filmu "Zapomniana melodia" z 1938 roku, gdzie wystąpiła obok Jadwigi Andrzejewskiej - i była na równi z nią wychwalana.

Podobnie jak Wiszniewska, zadebiutowała dopiero pod koniec okresu międzywojennego. Jej pierwszy film, "Kochaj tylko mnie", wszedł na ekrany w 1935 roku.

Krytycy ją uwielbiali, podkreślając jej świetny warsztat aktorski. Sprawdzała się zarówno w komediach, takich jak Dwa dni w raju, jak i w dramatycznej Królowej przedmieścia.

W filmie "Piętro wyżej" wystąpiła u boku obiektu westchnień przedwojennych Polek - Eugeniusza Bodo. Po wojnie wybrała natomiast deski teatru, choć sporadycznie pojawiała się i na ekranie, choćby jako matka bliźniaków, którzy ukradli księżyc.

Helena Grossówna w przedwojennej operetce "Yacht miłości"
Helena Grossówna w przedwojennej operetce "Yacht miłości" © Narodowe Archiwum Cyfrowe

Jadwiga Andrzejewska

Wychwalał ją Antoni Słonimski, a Polki uwielbiały ją niemal od momentu, gdy w 1933 roku (jako zaledwie osiemnastolatka) pojawiła się po raz pierwszy na ekranach kin.

Debiutowała jako kwiaciarka w "Dziejach grzechu" na podstawie powieści Żeromskiego. Kolejne role posypały się natychmiast. Zagrała między innymi w "Wyroku życia", "Strachach", "Zapomnianej melodii", "Dziewczętach z Nowolipek" i "Ada, to nie wypada".

Po wojnie propozycje ról pierwszoplanowych niestety się skończyły. Pojawiała się jednak regularnie w rolach drugoplanowych; zagrała między innymi w "Popiołach i Ziemi obiecanej".

Jadwiga Andrzejewska w latach 30
Jadwiga Andrzejewska w latach 30 © Narodowe Archiwum Cyfrowe

Mieczysława Ćwiklińska

Ta urodzona w 1878 roku gwiazda kina i teatru na wielkim ekranie zadebiutowała bardzo późno, bo dopiero w wieku 54 lat. Ale zrobiła to w wielkim stylu: już pierwsza rola (w filmie "Jego ekscelencja subiekt") przyniosła jej ogromne uznanie publiczności.

Ze względu na wiek wybierano ją (niestety!) raczej do ról drugoplanowych. Grywała ciotki, szefowe, stateczne przedstawicielki arystokracji… i często przyćmiewała głównych aktorów.

Jej poczucie humoru i doskonała dykcja dla wielu były wzorem do naśladowania. A wspaniałych dołeczków w policzkach jeszcze po wojnie Marian Hemar nie mógł się nachwalić.

Mieczysława Ćwiklińska w przedstawieniu „Wir”, 1933 rok
Mieczysława Ćwiklińska w przedstawieniu „Wir”, 1933 rok © Narodowe Archiwum Cyfrowe

Loda Niemirzanka

To ona była tytułową Adą w głośnym filmie "Ada! To nie wypada!" z 1936 roku. Wcześniej wystąpiła między innymi z Jadwigą Smosarską w obrazie "Dwie Joasie" (1935) oraz u boku Hanki Ordonówny w "Szpiegu w masce" (1933).

W czasie wojny zaangażowała się w działalność Armii Krajowej, a po jej zakończeniu opuściła Polskę. Osiadła w Wielkiej Brytanii.

Loda Niemirzanka w scenie z filmu "Będzie lepiej" z 1938 rok
Loda Niemirzanka w scenie z filmu "Będzie lepiej", 1938 rok © Narodowe Archiwum Cyfrowe

Tola Mankiewiczówna (Teodora Oleksa)

Ceniono ją nie tylko za talent aktorski, ale i za piękny, wyszkolony głos - ćwiczyła się bowiem jako śpiewaczka operowa.

Wiele pań mogło pozazdrościć jej jeszcze czegoś: wielokrotnie na ekranie pojawiała się u boku jednego z największych filmowych amantów epoki, Aleksandra Żabczyńskiego.

Zasłynęła rolami w komediach "Pani minister tańczy", "Manewry miłosne" i "Parada rezerwistów". Większość produkcji, w których występowała to filmy muzyczne - ale czy można się dziwić, że chciano wykorzystać jej niezwykły talent?

Tola Mankiewiczówna (w środku)
Tola Mankiewiczówna (w środku) © Narodowe Archiwum Cyfrowe

Nora Ney (Sonia Nejman)

Jeśli jakąś aktorkę można określić jako femme fatale polskiego kina, byłaby to właśnie Nora Ney. Ona sama celowo i świadomie wytwarzała wokół siebie atmosferę kontrowersji i skandalu. Jednym z jej domniemanych kochanków miał być sam Eugeniusz Bodo!

Mroczny wizerunek Ney podkreślały też role, które wybierała - zwykle grała postać targaną silnymi emocjami, nieco tajemniczą, zdystansowaną, ale niezwykle wrażliwą. Pojawiła się między innymi u boku Włodzimierza Metelskiego w filmie "Kobieta, która grzechu pragnie".

Nora Ney i Eugeniusz Bodo w filmie "Czerwony błazen" z 1926 rok
Nora Ney i Eugeniusz Bodo w filmie "Czerwony błazen", 1926 rok © Narodowe Archiwum Cyfrowe

Hanna Ordonówna

Choć kojarzy się przede wszystkim z kabaretem, zagrała także w okresie międzywojennym jedną główną rolę. W 1933 roku pojawiła się w filmie "Szpieg w masce", gdzie wykonała niezapomnianą piosenkę "Miłość ci wszystko wybaczy".

Po latach, w 1981 roku, tytuł piosenki stał się również tytułem biograficznego filmu poświęconego Ordonównie. Twórców - Krzysztofa Teodora Toeplitza i Janusza Rzeszewskiego - zainspirowały zwłaszcza dramatyczne losy aktorki w czasie wojny.

Przeżyła bowiem wszystko: więzienie na Pawiaku, aresztowanie przez NKWD, łagry, trudną wędrówkę z II Korpusem Polskim…

Hanka Ordonówna w filmie "Szpieg w masce" z 1933 r.
Hanka Ordonówna w filmie "Szpieg w masce", 1933 rok © Narodowe Archiwum Cyfrowe

Jadwiga Smosarska

Przed wojną była wielokrotnie ogłaszana przez publiczność "królową polskiego ekranu". Wystąpiła w dwudziestu sześciu filmach, z których większość niestety nie zachowała się do naszych czasów.

Stworzyła wiele niezapomnianych kreacji; do tych najsłynniejszych należą role "Stefci Rudeckiej w Trędowatej" z 1926 roku i "Barbary Radziwiłłówny" z 1936 roku.

W czasie wojny wyjechała - jak wiele innych polskich aktorek - do USA, choć wcześniej, mimo intratnych propozycji z Hollywood, nie brała pod uwagę opuszczenia Polski. Wróciła do kraju dopiero na rok przed śmiercią, w 1970 roku.

Jadwiga Smosarska w filmie "Rok 1914", 1932 rok
Jadwiga Smosarska w filmie "Rok 1914", 1932 rok © Narodowe Archiwum Cyfrowe

Pola Negri (Apolonia Chałupiec)

Niekwestionowana supergwiazda, znana nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Stała się pierwszą europejską aktorką, która otrzymała kontrakt w Hollywood - było to w roku 1922. Jej sukcesu na arenie międzynarodowej do dzisiaj nie powtórzyła żadna polska artystka filmowa.

Pola, która pierwsze kroki stawiała jako baletnica, na wielkim ekranie zadebiutowała w 1914 roku w filmie "Niewolnica zmysłów". Pojawiła się też w takich polskich filmach, jak "Pokój nr 13", "Żona czy Bestia". Do jej głównych ról hollywoodzkich należą te w "Hiszpańskiej tancerce", "Cesarzowej" i "Miłości aktorki".

Pola Negri, fotografia portretowa z 1931 roku
Pola Negri, fotografia portretowa z 1931 roku © Narodowe Archiwum Cyfrowe
Wybrane dla Ciebie
Wielka ewakuacja w Wielkiej Brytanii. Zatrzymano dwóch Polaków
Wielka ewakuacja w Wielkiej Brytanii. Zatrzymano dwóch Polaków
Amerykanie mają dość. Sondaż mówi wszystko
Amerykanie mają dość. Sondaż mówi wszystko
Zobaczył karteczkę. Wściekł się. "To jest nielegalne"
Zobaczył karteczkę. Wściekł się. "To jest nielegalne"
Skandal w szkole. Młodzi Austriacy zrobili taką budowlę
Skandal w szkole. Młodzi Austriacy zrobili taką budowlę
Głośno o zachowaniu Trumpa. Wszystko się nagrało
Głośno o zachowaniu Trumpa. Wszystko się nagrało
Wigilia 2025 wolna nie dla wszystkich. Sprawdź zawody
Wigilia 2025 wolna nie dla wszystkich. Sprawdź zawody
Walczył z Rosjanami. Hoang Tran skazany
Walczył z Rosjanami. Hoang Tran skazany
Przyłapani w Rossmannie. Ich twarze zobaczą wszyscy. Komunikat policji
Przyłapani w Rossmannie. Ich twarze zobaczą wszyscy. Komunikat policji
Polacy odwołują urlopy. Pogoda zaskoczy?
Polacy odwołują urlopy. Pogoda zaskoczy?
"Zimno, boli". Ukrainka wypadła z drugiego piętra
"Zimno, boli". Ukrainka wypadła z drugiego piętra
Nie żyje Rafał Kołsut. Był gwiazdą "Ziarna"
Nie żyje Rafał Kołsut. Był gwiazdą "Ziarna"
Wyniki Lotto 04.12.2025 – losowania Lotto, Lotto Plus, Multi Multi, Ekstra Pensja, Ekstra Premia, Mini Lotto, Kaskada
Wyniki Lotto 04.12.2025 – losowania Lotto, Lotto Plus, Multi Multi, Ekstra Pensja, Ekstra Premia, Mini Lotto, Kaskada