Agata Soroczyńska| 

Czy nadmiar witaminy D może być niebezpieczny dla zdrowia?

4

Specjaliści zajmujący się tematyką zdrowotną podkreślają, iż prawidłowy poziom witaminy D w organizmie przyczynia się do poprawy zdrowia i utrzymania organizmu w dobrej kondycji. Okazuje się natomiast, iż witaminę D, o ile nie stosuje się jej według zaleceń, można przedawkować, co wiąże się z wieloma konsekwencjami zdrowotnymi.

Czy nadmiar witaminy D może być niebezpieczny dla zdrowia?
Witamina D (Getty Images)

W jaki więc sposób uzupełniać witaminę D i kiedy dochodzi do jej przedawkowania? Jakie objawy mogą sugerować nadmierny jej poziom w organizmie?

Czym jest witamina D i jak ją uzupełniać 

Pod określeniem witamina D kryje się nazwa dwóch związków – ergokalcyferol, czyli witamina D2 (wytwarzana przez rośliny i grzyby) i cholekacyferol, inaczej witamina D3 (wytwarzana przez organizmy zwierzęce), które w tej postaci nie wykazują działania biologicznego.

Dopiero w wyniku przemian metabolicznych powstają aktywne metabolity witaminy D o nazwie 1,25(OH)2D2 i 1,25(OH)2D3. W celach diagnostycznych pod kątem badania poziomu witaminy D w organizmie analizuje się związek o nazwie kalcydiol (25(OH)D).

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Zobacz także: Alicja Majewska o trudnej relacji z sopocką sceną przez niemal 50 lat. "Cierpiałam, myślałam, że to koniec kariery"

Podstawowym działaniem mającym na celu uzupełniać witaminę D w organizmie jest jej synteza skórna. Aby przebiegała ona w efektywny sposób, należy wystawić ok. 15% skóry (np. przedramiona lub nogi) na działanie promieni słonecznych. Synteza ta zachodzi najlepiej w okresie od maja do września w godzinach od 10:00 do 15:00.

Niestety szerokość geograficzna Polski uniemożliwia skórne wytwarzanie tej witaminy w pozostałych miesiącach roku. Dodatkowo w powyższych godzinach nie każdy ma możliwość wyjścia na zewnątrz m.in. ze względu na przebywanie w tym czasie w szkole lub pracy. Wobec tego witaminę D należy uzupełniać głównie poprzez suplementację.

Witamina D jest obecna w niektórych produktach spożywczych takich jak np. ryby, grzyby, nabiał czy jaja. Jednakże jej stężenie w tych pokarmach jest zbyt niskie i nie pokrywa dziennego zapotrzebowania na tę witaminę.

Jakie jest zapotrzebowanie na witaminę D 

Na początku 2023 roku polscy naukowcy na łamach czasopisma naukowego Nutrients opublikowali nowe wytyczne dotyczące przyjmowania witaminy D. Według nich podstawą pozyskiwania tej witaminy jest ekspozycja na promieniowanie słoneczne, w okresie umożliwiającym skórną syntezę (z wyjątkiem dzieci do lat 3).

Wiadomo już, że nie zawsze jest to możliwe. W związku z tym zaproponowali oni schemat suplementacyjny dla różnych grup wiekowych. Przedstawia się on następująco:

  • 0-6 miesięcy – 400 IU/dzień
  • 6-12 miesięcy – 400-600 IU/dzień;
  • 1-3 lat – 600 IU/dzień;
  • 4-10 lat – 600-1000 IU/dzień;
  • 11-18 lat – 1000-2000 IU/dzień;
  • 19-65 lat – 1000-2000 IU/dzień;
  • >65-75 lat – 1000-2000 IU/dzień;
  • 75 lat i więcej – 2000-4000 IU/dzień;
  • Ciąża i laktacja – 2000 IU/dzień;
  • Osoby z otyłością – podwójna dawka w odniesieniu do swojej grupy wiekowej.

Witamina D i jej wpływ na organizm 

Podstawową rolą witaminy D jest wspieranie mineralizacji kości i zębów. Jednakże z roku na rok pojawiają się coraz to nowsze doniesienia opisujące jej pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Oto inne znane funkcje witaminy D:

  • poprawia odporność;
  • zapobiega wystąpieniu osteoporozy;
  • reguluje poziom ciśnienia tętniczego krwi;
  • wspiera funkcjonowanie układu nerwowego;
  • wpływa na utrzymanie prawidłowej glikemii organizmu; 
  • chroni przed wystąpieniem chorób o podłożu neurodegeneracyjnym i chorób psychiatrycznych; 
  • zmniejsza ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów i chorób autoimmunologicznych.

Co wywołuje nadmiar witaminy D w organizmie 

Nadmiar witaminy D w organizmie obserwowany jest tylko w przypadku przyjmowania zbyt wysokich jej dawek pochodzących z suplementów diety lub leków. Nie ma możliwości przedawkowania witaminy D ze źródeł pokarmowych ani na skutek nadmiernego opalania.

Organizm podczas długotrwałej ekspozycji na promieniowanie UV uruchamia mechanizmy obronne uniemożliwiające wytwarzanie i kumulację witaminy D w za dużych ilościach. W następstwie tych procesów powstają głównie nieaktywne metabolity witaminy D.

Witamina D – objawy i skutki nadmiaru 

Do przedawkowania witaminy D dochodzi w przypadku długotrwałego przyjmowania bardzo wysokich ilości tej witaminy, kilkakrotnie przewyższających zalecaną dzienną dawkę do spożycia. Na szczęście nie jest to częste zjawisko, lecz należy pamiętać, iż wiąże się ono z wieloma poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Do objawów sugerujących nadmiar witaminy D zaliczyć należy:

  • osłabienie;
  • bóle kostne;
  • częstomocz; 
  • bóle brzucha;
  • zaparcia i biegunki;
  • nudności i wymioty;
  • zaburzenia apetytu;
  • wzmożona potliwość;
  • nadmierne pragnienie;
  • pogorszone samopoczucie;
  • zaburzenia neurologiczne np. dezorientacja i otępienie

Nadmiar witaminy D może być toksyczny dla organizmu, czego konsekwencjami są m.in.:

  • kamica nerkowa;
  • osłabienie pracy mięśni;
  • zmniejszenie gęstości kości;
  • zaburzenia pracy nerek, trzustki i serca;
  • kumulacja wapnia w tkankach organizmu;
  • hiperkalcemia (nadmiar wapnia w organizmie).

Jak uregulować poziom witaminy D w organizmie 

W momencie stwierdzenia zbyt wysokiego poziomu witaminy D w organizmie przede wszystkim należy zmniejszyć lub całkowicie odstawić wszelkie suplementy i leki zawierające ten składnik.

Ponieważ nadmiar witaminy D może być niebezpieczny dla zdrowia, warto, aby cały proces stabilizowania jej poziomu w organizmie przebiegał pod okiem lekarza. W niektórych przypadkach konieczne będzie wprowadzenie odpowiedniej farmakoterapii.

Wiadomo już, że zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy D może być przyczyną wystąpienia wielu zaburzeń i nieprawidłowości w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. Dlatego tak ważne jest, aby przyjmować ją według ustalonych zaleceń. Zalecenia te natomiast wydawane są na podstawie wieloletnich badań, a czuwają nad nimi rzetelne instytucje medyczne.

Bibliografia

  1. Grafka A. i wsp.: Rola witaminy D w organizmie, Diagn Lab. 2019; 55(1): 55-60.
  2. Kmieć P., Sworczak K.: Korzyści i zagrożenia wynikające z suplementacji witaminą D, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, tom 11, nr 1, 38–46.
  3. Płudowski P. i wsp.: Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland, Nutrients. 2023 Jan 30;15(3):695.
  4. Olędzka R.: Witamina D w świetle badań ostatnich lat, Bromat. Chem. Toksykol. – XLVI, 2013, 2, str. 121 – 131.
Źródło:Agata Soroczynska
Oceń jakość naszego artykułu:

Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Zobacz także:
Oferty dla Ciebie
Wystąpił problem z wyświetleniem stronyKliknij tutaj, aby wyświetlić