Naukowcy z Polski i Szwecji dokonali przełomowego odkrycia, analizując ponad 500 skamieniałych odchodów, nazywanych koprolitami. Badania te, opublikowane w "Nature", dostarczyły nowych informacji o ewolucji dinozaurów i ich drodze do dominacji na lądzie.
Badacze odkryli, że zmiany w różnorodności skamieniałych treści pokarmowych, takich jak pozostałości ryb, owadów czy roślin, odzwierciedlają ewolucję dinozaurów i przekształcenia ekosystemów. Zmiany klimatyczne i przekształcenia roślinności w późnym triasie i wczesnej jurze stworzyły warunki sprzyjające zajmowaniu nisz ekologicznych przez dinozaury.
Kluczowym elementem badań były koprolity, które pozwoliły na odtworzenie łańcuchów pokarmowych sprzed 200 mln lat. Materiał pochodził z Basenu Polskiego, obejmującego tereny Śląska i Gór Świętokrzyskich. Dr Grzegorz Niedźwiedzki, inicjator badań, podkreślił, że analiza koprolitów pozwala spojrzeć na prehistoryczne zwierzęta z punktu widzenia ekologa.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Potencjał koprolitów
Dr Niedźwiedzki, paleobiolog z Uniwersytetu w Uppsali (Szwecja) i Polskiego Instytutu Geologicznego, wspomina, że zainteresowanie koprolitami zaczęło się już 25-30 lat temu, kiedy jako student odkrył ich potencjał. Wspólnie z doktorantem postanowili prześwietlić koprolity za pomocą zaawansowanej technologii w European Synchrotron Radiation Facility we Francji. Wyniki były zaskakujące, ujawniając dobrze zachowane elementy wewnątrz skamieniałych odchodów.
Badania skupiły się na strukturach troficznych i interakcjach między organizmami, które można zrekonstruować na podstawie koprolitów. Analizy wykazały, że bromality (kopalne produkty trawienne) zwiększają swój rozmiar i różnorodność, co wskazuje na adaptacje dinozaurów do nowych warunków żerowania.
Pierwsza faza badań dotyczyła pradinozaura silezaura, który żył 230 mln lat temu. Był wszystkożercą, żywiącym się roślinami, owadami i rybami. Kolejne etapy badań pokazały, że dinozaury drapieżne stawały się coraz większe, eliminując archaiczne gady drapieżne.
W późniejszych fazach, na koniec triasu, zmiany klimatyczne doprowadziły do pojawienia się dużych roślinożerców, takich jak zauropodomorfy. W ich odchodach znaleziono paprocie. Co ciekawe, wraz z rozwojem dużych roślinożerców pojawiły się też duże drapieżniki.
Dane z Polski mogą wyjaśniać globalne wzorce, rzucając nowe światło na procesy, które doprowadziły do powstania złożonych ekosystemów zdominowanych przez dinozaury. Badania te otwierają nowe perspektywy w badaniach nad ewolucją i adaptacją dinozaurów do zmieniających się warunków środowiskowych.
